Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια “Σαν πας στα ξένα!…”

Τα «Ιερά Τραγούδια» του Σεπτεμβρίου συνδέονται με τη συμβολική περίοδο «του Σταυρού» (14 Σεπτεμβρίου), όταν – κατά παράδοση – ξεκινούσαν από την Ήπειρο και τη Μακεδονία, με την καθιερωμένη τελετουργία του αποχωρισμού, τα καραβάνια για την ξενιτιά. Το αίσθημα της «νοσταλγίας» (του πόνου της απομάκρυνσης και του πόθου της επιστροφής) διατρέχει την ιστορία της ελληνικής μετανάστευσης κι εκφράζεται στα τραγούδια με τρόπο συγκλονιστικό.

Έτσι, το πρώτο μέρος της μουσικής παράστασης «Σαν πας στα ξένα!…» επικεντρώνεται σε μια αντιπροσωπευτική επιλογή από τραγούδια και χορούς της ξενιτιάς από διάφορες περιοχές του Ελληνισμού με ιδιαίτερη έμφαση στην Ήπειρο. Στα τραγούδια της ξενιτιάς αποτυπώνονται τα ατομικά και συλλογικά συναισθήματα μπροστά σ’ αυτό το κεντρικό -και συχνά αναπόφευκτο- κοινωνικό φαινόμενο, με τις βαριές πρακτικές και ηθικές του συνέπειες. Αντανακλούν τις ιστορίες, τα πάθη και τα συναισθήματα των ανθρώπων, ενώ πολλά απ’ αυτά είναι δημιουργίες εκείνων που έμεναν πίσω και κυρίως των γυναικών, με «πρωταγωνίστριες» τη μάνα και τη γυναίκα του ξενιτεμένου.

Το δεύτερο μέρος της παράστασης είναι αφιερωμένο στην άλλη διάσταση της «ξενιτιάς» που συνδέεται με την προσφυγιά, καθώς η ημέρα «του Σταυρού» συμπίπτει και με την κορύφωση της Καταστροφής της Σμύρνης. Εδώ τα επιλεγμένα «Ιερά Τραγούδια» έρχονται να υπογραμμίσουν τον ρόλο και τη σημασία της μουσικής ως ταυτότητα και κιβωτό μνήμης για τον προσφυγικό Ελληνισμό. Παρακολουθούν την απώλεια και το τραύμα της προσφυγιάς, για να καταλήξουν στην εγκατάσταση στις νέες πατρίδες, όπου οι πρόσφυγες μέσα από το τραγούδι και τον χορό πήραν κουράγιο να ξαναστήσουν τη ζωή τους κι επηρέασαν σημαντικά τις τοπικές μουσικές παραδόσεις.

Η μουσική παράσταση «Σαν πας στα ξένα!..» θα πραγματοποιηθεί συμβολικά πάνω στις γραμμές του τρένου στον Σιδηροδρομικό σταθμό της Ελευσίνας.

Λίγα λόγια για το Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια:
Ο κύκλος δράσεων με τον γενικό τίτλο Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια εστιάζει στα παραδοσιακά δρώμενα και τις τελετουργίες στην ελληνική μουσική και χορευτική παράδοση. Την επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι τελετουργίες στον κύκλο της Ζωής καλύπτουν την ανθρώπινη πορεία «από το νανούρισμα στο μοιρολόι»: γέννηση, παιδική ηλικία, έρωτα-γάμο, ξενιτιά, θάνατο. Ενώ τα δρώμενα στον κύκλο του Χρόνου και της Βλάστησης συνοδεύουν «ομοιοπαθητικά» τις γεωργοκτηνοτροφικές ασχολίες μέσα από συμβολικές πράξεις-έθιμα με την πάνδημη συμμετοχή της κοινότητας. Οι εκδηλώσεις κατανέμονται σε όλη τη διάρκεια του 2023 και σηματοδοτούν τους κυριότερους εποχικούς σταθμούς.