Ένα από τα πιο σημαντικά λατρευτικά κέντρα της αρχαιότητας, η Ελευσίνα, προσελκύει ανά τους αιώνες μύστες, περιηγητές και επισκέπτες. Η ιστορία της πόλης βρίσκεται παντού γύρω μας, στα διάσπαρτα αρχαιολογικά και ιστορικά μνημεία που κρύβονται σε δρόμους, στενάκια, πιλοτές και πλατείες.
Άνθρωποι με αγάπη για την αρχαιολογία και την ιστορία της Ελευσίνας, συγκέντρωσαν σε έναν περίπατο τα μνημεία που δεν ήξερες ότι αξίζει να ανακαλύψεις. Μαζί, λοιπόν, ως σύγχρονοι περιηγητές, θα εξερευνήσουμε την πόλη και θα μάθουμε για την πολιτιστική της κληρονομιά.
Ομάδα συνσχεδιασμού: Γιοβάνου Ειρήνη, Γκιόκα Ιωάννα, Μπαϊμπάκης Ιωάννης, Μωραϊτης Ιωάννης Ελευθέριος, Παναϊλίδης Παναγιώτης, Ράγιου Χρυσάνθη, Ρούσση Ευσταθία, Σαμπάνης Μελέτης, Τσολιάκου Κωνσταντίνα, Τσουρής Ιωάννης & η κοινωνικοπολιτισμική εταιρεία πeripatos
Σημεία Ενδιαφέροντος:
- Άγαλμα Εργάτη
- Ιερά Οδός
- Άγαλμα Αισχύλου
- Δημαρχείο
- Υπόκαυστοι Χώροι Λουτρών
- Αρχαίο Πηγάδι
- Άγιος Ζαχαρίας
- Άγιος Γεώργιος
- Αρχαίος Λιμενοβραχίονας
Περισσότερα σημεία αρχαιολογικού και ιστορικού ενδιαφέροντος:
Μα εγώ θα πάω στις εφτά του κάστρου πύλες
εξ πολεμάρχους και με μένα εφτά να στήσω
αντίκρυ στους εχθρούς μεγάλους αντιμάχους,
πριν νά᾽ρθουν βιαστικά μηνύματα και λόγια
γοργόσπαρτα κι η φωτιά ᾽νάψει απ᾽ την ανάγκη. [282-286]
Οϊμένα τα κορμάκια σας ποιός τόπος γης θα λάβει.
Σε ποιό θενα τα θάψομε χώμα πιο τιμημένο;
Ω μνήμα, στου πατέρα σας το πλάι ετοιμασμένο! [1003-1008]
Επτά επί Θήβας
Αισχύλος, 467 π.Χ.
Το “Δυτικό Νεκροταφείο της Ελευσίνας” εντοπίστηκε για πρώτη φορά στα 1938, από τους Κ. Κουρουνιώτη και Ι. Τραυλό, αλλά η ευρείας κλίμακας συστηματική του έρευνα πραγματοποιήθηκε από τον Γ. Μυλωνά, από τη δεκαετία του 1950, μέχρι και το θάνατό του το 1988.
Στο πλαίσιο της ανασκαφής, ερευνήθηκαν συνολικά 417 τάφοι από τους οποίους αντλήθηκαν πλούσια συμπεράσματα για τα ταφικά έθιμα της αρχαιότητας και συγκεντρώθηκε μεγάλος αριθμός κτερισμάτων, από τον οποίο ένα μικρό μέρος εκτίθεται σήμερα στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ελευσίνας.
Οι προϊστορικοί τάφοι της Ελευσίνας, εκτός ελαχίστων εξαιρέσεων, ήταν κιβωτιόσχημοι επενδυμένοι με λίθινες πλάκες. Άξιο μνείας είναι το γεγονός ότι μία συστάδα προϊστορικών τάφων, εντοπίστηκε κατά την υστερογεωμετρική περίοδο, τον 8ο αι. π.Χ., η οποία περιβλήθηκε από έναν λιθόκτιστο περίβολο και
δεν χρησιμοποιήθηκε έκτοτε για ταφές -ως άβατος χώρος- καθ΄ όλη τη διάρκεια των ιστορικών χρόνων. Ο ανασκαφέας, Γ. Μυλωνάς, ταύτισε την περικλεισμένη αυτή συστάδα ως τον τάφο των “Επτά επί Θήβας”, επτά μυθικών ηγετών που εξεστράτευσαν κατά των Θηβών, και μετά την ήττα τους τάφηκαν στην Ελευσίνα, όπως παραδίδεται από αρχαίες γραπτές πηγές.
Πηγή: Οι Μεταμορφώσεις του Ελευσινιακού Τοπίου Αρχαιότητες και Σύγχρονη Πόλη, Κατάλογος Έκθεσης, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Ελευσίνας «Λεων. Κανελλόπουλος», Αθήνα 2011
Ελευσινιακός Κηφισός – Ρωμαϊκή Γέφυρα
Σε απόσταση περίπου ενός χιλιομέτρου από την είσοδο του Ιερού της Δήμητρος, η αρχαία Ιερά Οδός συναντούσε την κοίτη του ελευσινιακού Κηφισού, που -όπως περιγράφει ο Παυσανίας- το ρεύμα του ήταν πιο ορμητικό και από αυτό του αθηναϊκού Κηφισού και επομένως ήταν αναγκαία η γεφύρωση του. Η γέφυρα αυτή, που σώζεται σε εντυπωσιακά καλή κατάσταση, αποτελεί άριστο δείγμα αρχαίας γεφυροποιίας.
Το ανώτερο μέρος της γέφυρας παρέμενε υπέργειο και ορατό και αποτυπώθηκε σε χαρακτικά περιηγητών του 19ου αι. Ωστόσο, η πλήρης αποκάλυψή της ολοκληρώθηκε το 1950, μέσα από ανασκαφή του Ι. Τραυλού. Διαπιστώθηκε τότε, ότι το συνολικό της μήκος είναι 50,00 μ. και το πλάτος 5,30 μ. Αποτελείται από ένα κεντρικό τμήμα, την κυρίως γέφυρα, μήκους 30,00 μ. και δύο επικλινείς προσβάσεις εκατέρωθεν, μήκους 10,00 μ. η καθεμία. Η κυρίως γέφυρα απαρτίζεται από τέσσερα τοξωτά ανοίγματα, από τα οποία τα δύο ακραία είναι στενότερα των δύο κεντρικών.
Λόγω της επιμελημένης κατασκευής της η γέφυρα του ελευσινιακού Κηφισού είχε αρχικά εκληφθεί ως έργο ελληνιστικών χρόνων, όμως μετά την πλήρη αποκάλυψη της, χρονολογήθηκε στη ρωμαϊκή περίοδο. Συγκεκριμένα, ο ακριβής προσδιορισμός της χρονολόγησης της, συνδέθηκε με το έτος μύησης του αυτοκράτορα Αδριανού στα Μυστήρια (125 μ.Χ.). Πάνω στο υπέργειο κεντρικό τμήμα της χτίστηκε στα μεσαιωνικά χρόνια ένας τετράπλευρος πύργος για τον έλεγχο της διαχρονικής οδικής αρτηρίας της Ιεράς Οδού.
Πηγή: Οι Μεταμορφώσεις του Ελευσινιακού Τοπίου Αρχαιότητες και Σύγχρονη Πόλη, Κατάλογος Έκθεσης, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Ελευσίνας «Λεων. Κανελλόπουλος», Αθήνα 2011
Ρωμαίος αυτοκράτορας Αδριανός (117-138 μ.Χ.), υπήρξε ένας από τους μεγαλύτερους λάτρεις του ελληνικού πνεύματος. Κατά το 2ο αι. μ.Χ., έδειξε έμπρακτα τον θαυμασμό του, κάνοντας δωρεές μεγάλων δημόσιων έργων σε ελληνικές πόλεις. Ανάμεσα στις πόλεις που ευνοήθηκαν από τον φιλέλληνα αυτοκράτορα, ήταν η Ελευσίνα, η πόλη των Μεγάλων Μυστηρίων, στα οποία, ως γνωστόν, είχε μυηθεί ο Αδριανός.
Οι γραπτές πηγές αποδίδουν στον Αδριανό τη δωρεά της γέφυρας του ελευσινιακού Κηφισού και τη διευθέτηση της κοίτης του, αλλά και την κατασκευή του υδραγωγείου της πόλης. Η έναρξη της κατασκευής του θα πρέπει μάλλον να συνδεθεί με το έτος μύησης του αυτοκράτορα στα Μυστήρια, το 125 μ.Χ. Δεδομένου όμως ότι επρόκειτο για ένα τεράστιο τεχνικό έργο, μήκους πολλών χιλιομέτρων, συνάγεται ότι οι εργασίες για την ολοκλήρωση του θα απαίτησαν ένα σεβαστό χρονικό διάστημα.
Το υδραγωγείο μετέφερε νερό καλής ποιότητας από τις πηγές της Πάρνηθας για την υδροδότηση της πόλης και του Ιερού της Ελευσίνας. Εκτός από την κάλυψη των αναγκών σε πόσιμο νερό, η κατασκευή του υδραγωγείου κατέστησε δυνατή
τη λειτουργία δημόσιων κρηνών, λουτρικών εγκαταστάσεων και βιοτεχνικών εγκαταστάσεων, που απαιτούσαν μεγάλη ποσότητα νερού, όπως οι υδρόμυλοι.
Σήμερα, μεγάλα τμήματα διατηρούνται ορατά κατά μήκος της ανατολικής πλευράς της οδού Δήμητρος. Άλλα τμήματα του έχουν έρθει στο φώς από σειρά σωστικών ανασκαφών, που έδωσαν τη δυνατότητα να μελετηθούν οι κατασκευαστικές του λεπτομέρειες.
Πηγή: Οι Μεταμορφώσεις του Ελευσινιακού Τοπίου Αρχαιότητες και Σύγχρονη Πόλη, Κατάλογος Έκθεσης, Πολιτιστικό Κέντρο Δήμου Ελευσίνας «Λεων. Κανελλόπουλος», Αθήνα 2011
Ημερομηνίες:
09/09/2023, 18.00-20.00
01/10/2023, 18.00-20.00
ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ: πeripatos sociocultural enterprise (GR), Artopolis Cultural Association (HU), Caterina Moroni (IT)
Για Συμμετοχές εδώ
