Μέσα στο 2019 πραγματοποιήσαμε συνολικά 30 καλλιτεχνικά έργα και δράσεις τοποθετώντας, έτσι, τον πολιτισμό και την τέχνη στην καθημερινότητα της πόλης και στο επίκεντρο κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας. Με τον τρόπο αυτό επιχειρούμε σταθερά να γίνει η Ελευσίνα παράδειγμα ενός νέου μοντέλου λειτουργίας της τέχνης μέσα στην πόλη, να αποκτήσει θέση στο σύγχρονο ευρωπαϊκό χάρτη του πολιτισμού και να αποτελέσει ένα δυναμικό πολιτιστικό κέντρο της ελληνικής περιφέρειας.
Για να επιτύχουμε την αποστολή μας διοργανώσαμε για δεύτερη συνεχή χρονιά το Φεστιβάλ Συνοικισμός και τη Συνάντηση «Πολιτισμός 2030», δύο από τους βασικούς θεσμούς που εισάγει η Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης στην Ελευσίνα, ενώ παράλληλα δημιουργήσαμε πρωτότυπα καλλιτεχνικά έργα που αντανακλούν την ταυτότητα της Ελευσίνας, συστηματοποιήσαμε τα προγράμματα που απευθύνονται στους κατοίκους και δώσαμε συνέχεια σε δράσεις που εντάσσονται στο πρόγραμμά μας από το 2016.
Ξετυλίγουμε, έτσι, το νήμα της Μετάβασης στην ΕUphoria και βαδίζουμε στο 2021, τη χρονιά που η Ελευσίνα φιλοξενεί τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Δίνουμε έμφαση στον συμμετοχικό χαρακτήρα των έργων σε τέτοιο βαθμό που δεν ξεχωρίζεις το κοινό από τον δημιουργό, τις μακροχρόνιες συνεργασίες με καλλιτέχνες που ενσωματώνονται στην κοινωνία των Ελευσινίων, την τέχνη στον δημόσιο χώρο, τα έργα που δημιουργούν νέες μοναδικές εμπειρίες, και τέλος την κατάρτιση Ελευσινίων κατοίκων και επαγγελματιών του πολιτισμού.
Ας θυμηθούμε τις καλύτερες στιγμές του 2019.
Οι Ελευσίνιοι Σχεδόν δύο δεκαετίες μετά από την Αγέλαστο Πέτρα, την ταινία ορόσημο για την πόλη της Ελευσίνας, ο Φίλιππος Κουτσαφτής επιστρέφει για να συναντήσει το σήμερα της πόλης, μέσα από την παραγωγή μιας νέας ταινίας με προσωρινό τίτλο “Οι Ελευσίνιοι”. Η ταινία είναι αφιερωμένη στους ανθρώπους της πόλης και ο βραβευμένος σκηνοθέτης, έχει ξεκινήσει από τις αρχές του 2019 γυρίσματα και παίρνει συνεντεύξεις από γνώριμους και νέους «πρωταγωνιστές»» της αφήγησης του. Με τον τρόπο αυτό οι Ελευσίνιοι κάτοικοι συμμετέχουν ενεργά στο πολυετές αυτό έργο γίνονται, το νέο αφήγημα για τη σύγχρονη πραγματικότητα της Ελευσίνας και γίνονται αναπόσπαστο κομμάτι της Τελετής Λήξης του καλλιτεχνικού προγράμματος της Ελευσίνας 2021.
Pilot Cities Πώς μπορεί να αλλάξει η Ελευσίνα όταν οι ίδιοι οι κάτοικοι παίρνουν στα χέρια τους τον σχεδιασμό μιας μακροπρόθεσμης πολιτιστικής στρατηγικής για την πόλη;
Η Ελευσίνα είναι η μοναδική ελληνική πόλη και μία από τις 16 σε ευρωπαϊκό επίπεδο που συμμετέχουν στο διεθνές πρόγραμμα Pilot Cities. Ένα πρόγραμμα που αποτελεί πρωτοβουλία του διεθνούς οργανισμού UCLG-United Cities and Local Governments της UNESCO σε συνεργασία με τον ευρωπαϊκό οργανισμό Culture Action Europe για την διάχυση της ατζέντας Πολιτισμός 21, η οποία τοποθετεί τον πολιτισμό σε τέταρτο πυλώνα στη βιώσιμη ανάπτυξη των πόλεων, δίπλα δηλαδή στην οικονομία, το περιβάλλον και την κοινωνική συμπερίληψη.
Μέσα από τη μοναδική συνθήκη που δημιουργεί η Ελευσίνα 2021 και ο θεσμός της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης, η Ελευσίνα προχωρά προς την Μετάβαση στην ΕUphoria, ένα νέο δηλαδή μοντέλο βιωσιμότητας που τοποθετεί την τέχνη και τον πολιτισμό στο επίκεντρο κάθε ανθρώπινης δραστηριότητας. Με τη συμμετοχή στο Pilot Cities, η πόλη αναγνωρίζει και ενισχύει τη θέση του πολιτισμού και οι κάτοικοι της γίνονται η κινητήριος δύναμη πίσω από το σύνολο του συμμετοχικού προγράμματος.
Η ομάδα των Πολιτιστικών Διαμεσολαβητών Pilot Cities, συγκροτήθηκε τον περασμένο Ιούνιο και σχεδιάζει ένα σχέδιο δράσης για την ενδυνάμωση της πολιτιστικής στρατηγικής της πόλης, με σκοπό να υλοποιηθεί το 2020. Το σχέδιο δράσης οικοδομείται πάνω στους τρεις πιο σημαντικούς τομείς, όπως αυτοί προέκυψαν από τη συμμετοχική διαδικασία της αυτοαξιολόγησης τον περασμένο Ιανουάριο. Αυτοί είναι: η αλλαγή κατεύθυνσης στην πολιτιστική στρατηγική της πόλης, η ενεργοποίηση πλατφόρμων ανταλλαγής γνώσης και πληροφορίας και τα προγράμματα ανάπτυξης ικανοτήτων που ενισχύουν την τοπική πολιτιστική δραστηριότητα. Σε κάθε έναν από τους παραπάνω τομείς η ομάδα χαρτογραφεί τις υπάρχουσες δομές και πρακτικές, προσδιορίζει τις ανάγκες, θέτει προτεραιότητες και εκτιμά τον βαθμό υλοποίησης με ορίζοντα τον επόμενο χρόνο. Έτσι το σχέδιο δράσης επιχειρεί να διευρύνει τα όρια της πολιτιστικής ανάπτυξης της Ελευσίνας.
Συνεργασία με την Ακαδημία Φεστιβάλ, The Festival Academy Η Ελευσίνα 2021 μέσα στο 2019 ξεκίνησε μία στρατηγική συνεργασία με την Ακαδημία Φεστιβάλ, The Festival Academy (μια πρωτοβουλία του European Festival Association), τον μοναδικό ευρωπαϊκό οργανισμό που παρέχει εξειδικευμένη τεχνογνωσία σε διοργανωτές φεστιβάλ. Στο πλαίσιο αυτό σχεδίασε, από κοινού με την Ακαδημία Φεστιβάλ, και υλοποίησε δύο προγράμματα κατάρτισης για τους επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου με έμφαση στα φεστιβάλ.
Πρόκειται για το Atelier for Greek Festival Managers την προσαρμοσμένη, στα ελληνικά δεδομένα και επαγγελματικές ανάγκες, έκδοση του διεθνούς προγράμματος Atelier for Young Festival Managers, η οποία διοργανώθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα από τις 15 έως και 17 Φεβρουαρίου και τις Αναγνώσεις Φεστιβάλ, ένα εντατικό τριήμερο πρόγραμμα κατάρτισης στη διοργάνωση φεστιβάλ που έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια του Φεστιβάλ Συνοικισμός 2019 και με επίκεντρο το ίδιο το φεστιβάλ. Η συνεργασία της Ελευσίνας 2021 με την Ακαδημία Φεστιβάλ της Ένωσης Ευρωπαϊκών Φεστιβάλ στοχεύει στην προώθηση της θεωρητικής συζήτησης αλλά και της πρακτικής γνώσης γύρω από το ρόλο και τη λειτουργία των φεστιβάλ, το ρόλο του καλλιτεχνικού διευθυντή, όλες τις πτυχές της διοργάνωσης ενός φεστιβάλ και κυρίως την προστιθέμενη αξία που δίνει στην διοργανώτρια πόλη.
Ένα από τα πρώτα αποτελέσματα της στρατηγικής συνεργασίας των δύο αυτών οργανισμών ήταν και η δημιουργία του Ελληνικού Δικτύου Επιμελητών Φεστιβάλ, ένα δίκτυο για τα φεστιβάλ και τους ανθρώπους τους, για την καταγραφή, τη στήριξη και την προβολή της σύγχρονης καλλιτεχνικής παραγωγής της Ελλάδας.
Φεστιβάλ Συνοικισμός 2019
Διοργανώσαμε για δεύτερη συνεχή χρονιά το Φεστιβάλ Συνοικισμός, ένα διεθνές φεστιβάλ σύγχρονων παραστατικών τεχνών στην ιστορική γειτονιά της Άνω Ελευσίνας, από όπου πήρε και το όνομά του. Εστιάσαμε σε έργα πρωτότυπα, προϊόντα συνδημιουργίας του καλλιτέχνη με την κοινότητα, τα οποία επαναπροσδιορίζουν τη σχέση δημιουργού και θεατή, δίνοντας έμφαση στη βιωματική εμπειρία. Θεματικά εστιάσαμε στην έννοια της Ιστορίας, θίγοντας όψεις από τα φλέγοντα κοινωνικοπολιτικά φαινόμενα της εποχής μας, τα οποία διαμορφώνουν το παρόν και το μέλλον των κοινωνιών μας.
Μέσα από το Φεστιβάλ Συνοικισμός 2019 η επίσημη ιστορία συναντήθηκε με τις προσωπικές ιστορίες πραγματικών ανθρώπων, σε ένα οδοιπορικό που ξεκίνησε από τη Μικρασιατική Καταστροφή με τα έργα Ε_ΦΥΓΑ Μικρασία της Γιολάντας Μαρκοπούλου σε συνεργασία με τον Σύλλογο Μικρασιατών Ελευσίνας και η Ιστορία Ενός Αιχμαλώτου του Στρατή Δούκα σε σκηνοθεσία Αλέξανδρου Μιστριώτη, αμφότερα νέες παραγωγές της Ελευσίνας 2021. Η site specific παράσταση της Γιολάντας Μαρκοπούλου έφερε στο προσκήνιο άγνωστες προσωπικές ιστορίες Μικρασιατών προσφύγων δεύτερης και τρίτης γενιάς, οι οποίες συνυφαίνονται με τη σύγχρονη ελληνική ιστορία και αγκαλιάστηκε από το κοινό. Η αυλαία του φεστιβάλ άνοιξε με τις Διαδρομές στις Ρίζες #3, τον βιωματικό περίπατο της Ασπασίας-Μαρίας Αλεξίου με τους κατοίκους της γειτονιάς να ξεναγούν τους θεατές-περιπατητές στα σοκάκια του Συνοικισμού, αλλά και στις προσωπικές τους διαδρομές. Ενώ στο ίδιο πλαίσιο η Εύη Καλογεροπούλου δούλεψε με κοινότητες της Ελευσίνας για τη δημιουργία του έργου MotorWay 6.
Ε_ΦΥΓΑ ΜΙΚΡΑΣΙΑ Ιστορία Ενός Αιχμαλώτου Διαδρομές στις Ρίζες #3 MotorWay 6
Σε διεθνές επίπεδο, εστιάσαμε σε μια νέα γενιά καλλιτεχνών από το εξωτερικό που ξεχωρίζουν για την ιδιαίτερη γλώσσα τους, όπως η λιβανέζα πρωτοπόρος της live art Tania el Khoury, η οποία συμμετείχε στο πρόγραμμα του φεστιβάλ με τη βιωματική περφόρμανς Οι Κήποι Μιλούν και τη βιωματική εγκατάσταση Πείτε Μου Τι Μπορώ να Κάνω, η καναδή καλλιτέχνις Deborah Pearson με το θέατρο-ντουκουμέντο Ιστορία, Ιστορία, Ιστορία και η καλλιτεχνική κολεκτίβα Dictaphone Group με τη βιωματική εγκατάσταση, Ουδέν Προς Δήλωση. Πρόκειται για καλλιτέχνιδες που με τα έργα τους θέτουν ζητήματα, τα οποία βρίσκονται στον πυρήνα των βασικών θεματικών του φεστιβάλ και καταφέρνουν να μεταφέρουν τα βιώματα ανθρώπων, κοινοτήτων και λαών της ευρύτερης περιοχής της νοτιοανατολικού Μεσογείου (Βαλκάνια & Αραβικός κόσμος).
Οι Κήποι Μιλούν Πείτε Μου Τι Μπορώ Να Κάνω Ιστορία, Ιστορία, Ιστορία Ουδέν Προς Δήλωση
Δίπλα σε αυτό το πλούσιο καλλιτεχνικό πρόγραμμα διοργανώσαμε έξι δράσεις κατάρτισης και δικτύωσης για επαγγελματίες του πολιτιστικού χώρου, με σκοπό να ενισχύσουμε τις διαφορετικές θέσεις του πεδίου της καλλιτεχνικής παραγωγής που λειτουργούν υποστηρικτικά στο καλλιτεχνικό έργο. Πρόκειται για το Εργαστήριο Κριτικής της Δηώς Καγγελάρη, τη θερινή κατασκήνωση του Διεθνούς Δικτύου για τις Παραστατικές Τέχνες IETM Campus, τις Αναγνώσεις Φεστιβάλ του οργανισμού Festival Academy, και τη δράση Προορισμός Ελευσίνα-Αθήνα σε συνεργασία με τον γαλλικό οργανισμό ONDA. Με τον τρόπο αυτό περισσότεροι από 50 επιμελητές καλλιτεχνικών προγραμμάτων από άλλες χώρες και την Ελλάδα συναντήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος του φεστιβάλ μετατρέποντας την Ελευσίνα σε κέντρο δικτύωσης και κατάρτισης για τους επαγγελματίες του πολιτισμού.
Όλη η πόλη μια σκηνή
Μία από τις βασικές αρχές που διέπουν το συνολικό πρόγραμμα της Ελευσίνας 2021 είναι η έμφαση που δίνουμε στον δημόσιο χώρο και, για τον λόγο αυτό, πραγματοποιούμε τα έργα και τις δράσεις μας σε μη συμβατικούς χώρους, όπως γειτονιές, δρόμοι, πλατείες, σχολεία, μαγαζιά και σπίτια, δίπλα στα μεγάλα εγκαταλελειμμένα πρώην βιομηχανικά κτίρια της Ελευσίνας. Με τον τρόπο αυτό προσκαλούμε το σύνολο των κατοίκων, τους φίλους και τους επισκέπτες της πόλης να μοιραστούν νέες εμπειρίες στον δημόσιο χώρο και διευρύνουμε την πρόσβαση σε αυτόν.
Έτσι διοργανώσαμε την Ευρωπαϊκή Γιορτή της Μουσικής για τρίτη συνεχή χρονιά (21-22.06.2019). Μέσα σε ένα διήμερο η νέα γενεά μουσικών της περιοχής ανέβηκε στη σκηνή και έδωσε το στίγμα της μουσικής ταυτότητας της σύγχρονης Ελευσίνας. Με ένα πλούσιο μουσικό πρόγραμμα για όλα τα γούστα, δημιουργήσαμε μια ατμόσφαιρας γιορτής και εξωστρέφειας σε διαφορετικά σημεία της πόλης αναδεικνύοντας σημαντικά τοπόσημα της Ελευσίνας και δημιουργώντας νέα.
Πάνω στην ίδια κατεύθυνση, φιλοξενήσαμε την χορευτική παράσταση Οριγκάμι, ένα κοντέινερ που διπλώνει και ένα σώμα που κινείται, προϊόν συνεργασίας των Aerowaves και “Arc for Dance” για δύο ξεχωριστές παραστάσεις, σε τοπόσημα άρρηκτα συνδεδεμένα με την νεότερη ιστορία της Ελευσίνας. Το Οριγκάμι ήταν ένα βιομηχανικό ειδύλλιο ανάμεσα σε ένα μηχάνημα και μια χορεύτρια, μια μοναδική χορευτική παράσταση στο κατεξοχήν βιομηχανικό σκηνικό της πόλης της Ελευσίνας που δημιούργησε, έτσι, μια ιδιαίτερη εμπειρία σύγχρονου χορού στον δημόσιο χώρο της πόλης.
