ΔΕΥΤΕΡΑ 18 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2023
ΣΙΝΕ ΕΛΕΥΣΙΣ
Κεντρική Αίθουσα
15:00-17:00
Masterclass
ΕΥΑ ΣΤΕΦΑΝΗ
«H πραγματικότητα ως μυστήριο»
17:00
BIG DAYS
ΦΑΝΗ ΜΠΗΤΟΥ
Πρεμιέρα
(2023, 51΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η Priya είναι από την Ινδία και τα τελευταία δύο χρόνια έχει εγκατασταθεί μόνιμα στην Ελλάδα. Ζει στα Μέγαρα με τον άντρα της, τον Harjot, και τη 18 μηνών κόρη τους Dilnoor, και περνάει τις μέρες της προσπαθώντας να αντεπεξέλθει στη νέα της πραγματικότητα.
Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΤΩΝ ΑΤΕΛΩΝ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ
ΓΙΩΡΓΟΣ ΚΡΑΒΒΑΡΙΤΗΣ
Πρεμιέρα
(2023, 46΄)
Ακολουθεί συζήτηση με τους σκηνοθέτες.
ΣΥΝΟΨΗ
Η ταινία περιγράφει στιγμές από την καθημερινότητα του Νώντα Λεχρή στις Ερυθρές Αττικής.
19:00
KAPR CODE
LUCIE KRÁLOVÁ
(2022, 90΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Ένα ντοκιμαντέρ-όπερα που παρουσιάζει την αντιφατική ζωή του προοδευτικού συνθέτη και κομμουνιστή Jan Kapr (1914-88), που τιμήθηκε με το βραβείο Στάλιν, αλλά αργότερα η δουλειά του απαγορεύτηκε στη σοσιαλιστική Τσεχοσλοβακία. Ενώ η ζωή του Kapr κλιμακώνεται προς κομβικές στιγμές, παρακολουθούμε τραγούδια όπερας που αντανακλούν αυτές τις κρίσιμες συγκυρίες της ζωής του, αυτές που καθορίζουν τη μοίρα ενός καλλιτέχνη. Η ταινία εξερευνά τη φύση της μνήμης και της αφήγησης, χρησιμοποιώντας τις προσωπικές, ανέκδοτες ερασιτεχνικές ταινίες του Kapr που φανερώνουν το χιούμορ, τους εσωτερικούς αγώνες και την επιθυμία του να αφήσει το ίχνος του στην αιωνιότητα.
20:45
THE LANDSHIP
TIMECIRCUS COLLECTIVE
(2023, 15΄)
Τον Φεβρουάριο του 2023 η Ελευσίνα υποδέχτηκε τους TimeCircus, και μαζί τους τη μεγαλύτερη προσκυνηματική πομπή των 3.500 χρόνων ιστορίας αυτής της πόλης. Τα μέλη της βελγικής κολεκτίβας ξεκίνησαν από την Αμβέρσα στις 27 Μαΐου 2022 και διάνυσαν πεζή 3.000 χιλιόμετρα σε εννιά μήνες, διασχίζοντας όλη την Ευρώπη, σέρνοντας ένα πλοίο ξηράς, το Landship, που κινείται μόνο με την ανθρώπινη δύναμη.
Το μακρύ ταξίδι τους ήταν μια άσκηση ύπαρξης «στον δρόμο» και ένα ζωντανό σχόλιο στον 21ο αιώνα της ύφεσης, της κλιματικής αλλαγής και της άμετρης κατανάλωσης φυσικών πόρων. Παράλληλα, ήταν μια δράση ενθάρρυνσης, δύναμης, ελπίδας και συμμετοχής όλων των Ευρωπαίων πολιτών, και μια πολύτιμη συνεισφορά στην Τελετή Έναρξης της 2023 Ελευσίς.
Φτάνοντας στην Ελευσίνα, οι TimeCircus ξεκίνησαν την κατασκευή του The Ark (Μυστήριο 99 The Ark). Μέσα σε λίγους μήνες δημιούργησαν έναν χώρο πολιτισμού, εντευκτήριο αναψυχής και δημιουργίας στην καρδιά της πόλης, το ARKOPOLIS.
25km
ΕΛΙΑΝ ΡΟΥΜΙΕ
(2022,10΄)
ΣΥΝΟΨΗ
To 25km είναι ένα site-specific project εμπνευσμένο από την πόλη της Ελευσίνας και την αρχαία της ιστορία, τα Ελευσίνια Μυστήρια. Τα Ελευσίνια Μυστήρια τελούνταν στην Ιερά Πόλη της Ελευσίνας μία φορά το χρόνο προς τιμήν της θεάς Δήμητρας και της Περσεφόνης. Παρότι τα Μυστήρια θεωρούνταν η σπουδαιότερη θρησκευτική εκδήλωση στην Αρχαία Ελλάδα, το επίκεντρό τους δεν ήταν οι Θεοί αλλά ο άνθρωπος.
Κύριο μέρος τους αποτελούσε η Πομπή η οποία ακολουθούσε ευλαβικά την Ιερά Οδό από την Αθήνα έως και το Ιερό της Δήμητρας στην Ελευσίνα. Λέγεται πως η συγκεκριμένη πορεία οδηγούσε τους συμμετέχοντες σε μια ανώτερη ψυχική και πνευματική κατάσταση, καταλυτική για τη επίγεια ζωή τους αλλά και ελπιδοφόρα για τη μεταθανάτια. Ξεκινώντας από την αρχή της Ιεράς Οδού στην Αθήνα και φτάνοντας στον Αρχαιολογικό Χώρο της Ελευσίνας, τέσσερις γυναίκες περπατούν 25 χιλιόμετρα στη σιωπή ως μία νέα Πομπή, σκιαγραφώντας τα δικά τους νοήματα και τις δικές τους απορρέουσες αλήθειες.
Το 25km πραγματοποιήθηκε στo πλαίσιο του προγράμματος της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και του καλλιτεχνικού προγράμματος ΜΥΣΤΗΡΙΟ 59 U(R)TOPIAS_Ακαδημία Χορογραφίας. Υποστηρίχθηκε επίσης από τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ μέσω του ετήσιου Προγράμματος Χορηγιών (2023).
ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ/ΟΔΟΣ ΠΕΡΣΕΦΟΝΗΣ
ΚΛΕΟΠAΤΡΑ ΧΑΡIΤΟΥ
work in progress
(2023, 25΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η Ιερά Οδός/Οδός Περσεφόνης είναι ένα υβριδικό εικαστικό ντοκιμαντέρ για τη σύγχρονη Ιερά Οδό. Πατώντας πάνω στον μύθο της Περσεφόνης, μιας γυναίκας της οποίας η ζωή ορίζεται απόλυτα από τους άλλους –τη μητέρα της στη ζωή, τον άντρα της στον θάνατο και τους θνητούς που διαχειρίζονται τη γη ώστε αυτή να καρποφορεί και να εναλλάσσονται οι εποχές–, η ταινία ακολουθεί την πρωταγωνίστρια ως μία σύγχρονη Περσεφόνη, η οποία διασχίζει την Ιερά Οδό από τον Κεραμεικό ως την Ελευσίνα προκειμένου να φέρει την άνοιξη. Η απόσταση από τη μία άκρη της Ιεράς Οδού ως την άλλη ορίζεται ως η ενδιάμεση απόσταση από τον Κάτω Κόσμο (Άδης/Κεραμεικός) ως τη επιφάνεια της γης (Ελευσίνα) κατά την εποχή της Ανθρωπόκαινου.
ΧΑΜΟΜΗΛΙ – ΔΙΕΛΕΥΣΙΣ
ΠΑΝΟΣ ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ
(2023, 3΄)
Πάνω σε ένα εν κινήσει τουριστικό λεωφορείο οι My Wet Calvin παρουσίασαν σε έξι ζωντανές εμφανίσεις ξανά το Χαμομήλι, τρία χρόνια μετά την αρχική του κυκλοφορία. Η διαδρομή χαράχτηκε από το ίδιο σημείο που ξεκινούσε η πομπή των μυστών των Ελευσινίων Μυστηρίων στον Κεραμεικό και κατέληξε στην Ελευσίνα, έχοντας διατρέξει την Ιερά Οδό και την Καβάλας, περνώντας δίπλα από τα κυριακάτικα παζάρια των ρακοσυλλεκτών, κάτω από το Ποτάμι, μέσα από τα φαντάσματα των Seat Ibiza της Θηβών, έξω από το Δρομοκαΐτειο, με οδηγό την πενιά του μπουζουκιού του Ζαμπέτα και την αγνή, απελευθερωτική, αναντίρρητη, ολοκληρωτική, λυτρωτική πίστη στην Αγία Αθανασία του Αιγάλεω.
ΘΑΛΑΣΣΙΑ ΙΕΡΑ ΟΔΟΣ
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΡΑΜΑΓΓΙΩΛΗΣ
(2023, 5΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η θαλάσσια οδός προς την Ελευσίνα και το ιερό της (προορισμός πιστών που συνέρρεαν στις τελετές της θεάς για πάνω από 12 αιώνες) ήταν ο δεύτερος τρόπος προσέγγισης αυτού του διάσημου σε όλο τον αρχαίο κόσμο θρησκευτικού προορισμού. Το ιερό διέθετε δύο εισόδους, τη βορειοανατολική, όπου διά ξηράς κατέληγε η Ιερά Οδός από την Αθήνα, και τη νότια, από όπου έφταναν οι διά της θαλάσσης προσερχόμενοι.
Η Θαλάσσια «Ιερά»* Οδός, μια θαλάσσια πλεύση πολιτιστικής εμπειρίας, ξεκινάει από το μεγάλο λιμάνι της χώρας, τον Πειραιά, με μια μοναδική σε σημασία και ενδιαφέρον πλωτή πολιτιστική/ξεναγητική διαδρομή, και διατρέχει επτά ιστορικούς δήμους πριν φτάσει στην Ελευσίνα. Στα ίχνη των αναφορών του Πλουτάρχου περί θαλάσσιας σύνδεσης παράκτιων πόλεων η νησιών με την ιερά πόλη της Ελευσίνας, η Θαλάσσια «Ιερά»* Οδός μπορεί να αποκαλύψει τον πολιτιστικό και ιστορικό πλούτο αυτής της μυθικής περιοχής, παρθένας και απάτητης.
Με μοναδικά ιστορικά δεδομένα και τοπόσημα (νερά Ναυμαχίας της Σαλαμίνας, θρόνος του Ξέρξη, Σαλαμίνα-πατρίδα του Αίαντα, Ελευσίνα-γενέτειρα του Αισχύλου, Ελευσίνια Μυστήρια κ.ά.) και με τη δεσπόζουσα βιομηχανική ζώνη, αυτή η θαλάσσια εμπειρία –που συνιστά μια μυητική διαδρομή στα άδυτα της περιοχής– έχει στόχο να αναδείξει βιωματικά αυτή την παρεξηγημένη και αναποκάλυπτη πλευρά της Αττικής με τη συμβολή πολυμεσικών και παραστατικών τεχνών. Πώς μπορεί μια ξεναγητική εμπειρία εν πλω να περικλείει ήχους, φωνές, εικόνες και γεγονότα – τις κρυμμένες πτυχές αυτού του τόπου;
* Ιερά αποκαλείται μια οδός όταν οδηγεί στο ιερό κάποιας πόλης.
ΜΕΤΑ ΤΗΝ ΠΑΡΑΣΤΑΣΗ:
ΠΕΡΣΕΣ – Ταξίδι στο πεδίο των ψυχών
η ταινία μετά την παράσταση – αποσπάσματα
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΜΑΡΩΤΟΣ
(2023, 12΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η παραγωγή των Περσών του Αισχύλου σε μετάφραση Γιώργου Μπλάνα, σκηνοθεσία Nikita Milivojević, δραματουργία και μουσική Δημήτρη Καμαρωτού παρουσιάστηκε για δύο παραστάσεις στις 28 και 29 Ιουλίου 2023 στο πλαίσιο της δράσης Μυστήριο 35 Πέρσες _ Το ταξίδι στο πεδίο των ψυχών. Στο Πέραμα Μεγαρίδος διαδραματίστηκε η Πάροδος και στη συνέχεια οι θεατές επιβιβάστηκαν στο πλοίο όπου συνέβη το πρώτο επεισόδιο, ενώ μετά την αποβίβαση στη Σαλαμίνα εξελίχθηκαν τα άλλα μέρη του έργου, καταλήγοντας, όταν έπεσε η νύχτα, μπροστά στο θαλάσσιο πεδίο όπου έγινε η Ναυμαχία.
Αυτή η μοναδική συγκυρία τόπου, έργου και συντελεστών σχεδιάστηκε έτσι ώστε να αφήσει ένα ίχνος σαν ταινία. Προβλέφθηκαν οι αναγκαίες κινηματογραφικές λήψεις και ηχογραφήσεις, και μετά από χρόνο δουλειάς σε στούντιο θα παρουσιαστεί η ταινία που αναγγέλλεται εδώ με ένα απόσπασμα 12 λεπτών. Επειδή η θεατρική εμπειρία είναι μοναδική και πηγάζει από τη συμμετοχή στο ίδιο το συμβάν, δεν έγινε μόνο μία καταγραφή σε βίντεο της παράστασης, αλλά χρήση του φιλμικού μέσου ώστε να έχει τον δικό της ρυθμό και τρόπο σύνδεσης με τον θεατή.
22:30
CHÓRES
Ο Καύκος [Παραδοσιακό ριζίτικο Κρήτης]
ΧΑΡΗΣ ΚΟΥΣΙΟΣ
(2023, 5΄)
Ξεχωριστές γυναίκες ενώθηκαν μέσα από την πηγαία ανάγκη τους να εκφράσουν την –ίσως κρυμμένη– καλλιτεχνικότητά τους, και ένα από τα πιο ανορθόδοξα ριζίτικα, ο «Καύκος» (αγαπητικός, εραστής) αποτελεί το πρώτο τους βιντεοκλίπ. Σε αυτό, το κοινό γνωρίζει τις CHÓRES της Ελευσίνας ως πρόσωπα, βλέμματα, κινούμενα σώματα και μια φωνή σε έναν κοινό περίπατο στη γη του Θριασίου Πεδίου που τις ένωσε. Η προσαρμογή του «Καύκου» «φωτογραφίζει» τοπία, όχι απαραίτητα υπό το πρίσμα της δημοτικής παράδοσης του ριζίτικου, αλλά με μια έννοια συρραφής, σύμπτυξης και αντιμετώπισης της μουσικής, σαν ένα παγκόσμιο, διαχρονικό και πανανθρώπινο πεδίο έκφρασης, έκστασης και εθιμικής εκφοράς, ανεξαρτήτως τόπου προέλευσης ή εποχής.
ΣΤΕΡΕΟ ΝΟΒΑ ΒΙΝΤΕΟ ΚΛΑΜΠ
ΣΠYΡΟΣ ΣΚAΝΔΑΛΟΣ
(2023, 7΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Δύο μουσικοί αρχαιολόγοι από το μέλλον φτάνουν στην Ελευσίνα σήμερα. Συλλέγουν δεδομένα για τον ρυθμό του θορύβου που παράγουν οι άνθρωποι και οι μηχανές καθώς γερνούν. Οι εικόνες από τη φθορά τους γίνονται μουσική.
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 0
Μυστήρια Μετάβασης – Τελετή Έναρξης
ΒΑΣΙΛΗΣ ΚΟΤΡΩΝΑΡΟΣ
(2023, 63΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Ένα ντοκουμέντο (ή ένα φιλμ ντοκουμέντο ή ένα ντοκουμέντο αποτυπωμένο σε φιλμ) για την Τελετή Έναρξης, η οποία άντλησε έμπνευση από τη θεμέλια ιστορία και μυθολογία της ίδιας της πόλης: τις Πομπές και τη σύνδεση του Πάνω με τον Κάτω Κόσμο. Η οικουμενική εναρκτήρια γιορτή της 2023 Ελευσίς ξεδιπλώθηκε με μια εντυπωσιακή εκδήλωση στο παράκτιο μέτωπο και ένα «πολύχρωμο» πρόγραμμα με εκθέσεις, συναυλίες, DJ πάρτι και εκδηλώσεις σε όλη την πόλη. Μία ιδέα και σύλληψη του Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή Μιχαήλ Μαρμαρινού, σε σκηνοθεσία του διακεκριμένου Βρετανού σκηνοθέτη Chris Baldwin.
Χώρος Lounge – Μικρές Οθόνες
20:00-00:00
ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ 1 | ΜΥΣΤΗΡΙΑ: ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΩΡΑ
ΣΥΝΟΨΗ
Μπορούν να χωρέσουν τα Μυστήρια μίας ολόκληρης χρονιάς σε μία μονάχα οθόνη; Εμφανίζονται –ωμά και άτακτα– τα εξής: Μυστήριο 3 Elefsina Mon Amour, Μυστήριο 16 Together! A Circus Invitation, Μυστήριο 19 Visual Arts Initiator ΙΙΙ – Αλλά μην το πεις σε κανέναν, Μυστήριο 20 Performing Arts Initiator – Αφηγηματική Αρχαιολογία, Μυστήριο 34 Πρόσωπα, Μυστήριο 38 Μουσική των σπιτιών, Μυστήριο 42 Futuring Waters, Μυστήριο 43 Το σχολείο των κυμάτων και των ζιζανίων, Μυστήριο 48 Αστερισμοί, Μυστήριο 57 Ακροβατώντας στην Ελευσίνα – Αναθεωρώντας τα τοπία της Ελευσίνας, Μυστήριο 60 metamorphoSEA, Μυστήριο 62 Νύχτες βραδύτητας – Ομιλίες για τον χρόνο, Μυστήριο 69 Greekies, Μυστήριο 73 Σινεμά Παράδεισος: Βιομηχανίες συνύπαρξης, Μυστήριο 76 Don’t Look Back, Μυστήριο 89 Elefsina by Night, Μυστήριο 91 Magnetic Dance, Μυστήριο 99 The Ark, Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια, Μυστήριο 106 Χαμομήλι – Διέλευσις, Μυστήριο 109 Το σωματίδιο Higgs, Μυστήριο 113 Μια γιορτή για την αλλαγή του κόσμου, Μυστήριο 114 Everything Open, Μυστήριο 115 Μεγάλα και Μικρά Πλοία, Μυστήριο 118 Ρωγμή, Μυστήριο 119 Humanosphère, Μυστήριο 127 Ερωτευμένα άλογα, Μυστήριο 128 Crows, Μυστήριο 132 Sky Above Elefsina, Μυστήριο 134 Περσεφόνη, το κόκκινο χαλί, Μυστήριο 139 Αποξένωση, Μυστήριο 140 Τυφλός ξεναγός, Μυστήριο 142 Γκρούε έδε Λεψίνα μπούρε, Μυστήριο 154 Live Music Acts, Μυστήριο 166 State of Emergency, Μυστήριο 168 Κινητός Ηλιακός Κινηματογράφος, Μυστήριο 182 Η ΕΛΕΥΣΙΣ της Κυριακής, Μυστήριο 183 ΑΠΟΘΕΡΙ project – Ένα πειραματικό-σύγχρονο πανηγύρι, Μυστήριο 189 Μύθοι και θρύλοι της Ελευσίνας: τα μυστήρια του πηλού, Μυστήριο 200 Μυθολογικοί κήποι, Μυστήριο 299 Πώς θα αλλάξουμε το μυαλό μας για να αλλάξουμε τον κόσμο.
ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ 2 | ΜΥΣΤΕΣ: ΟΙ ΕΛΕΥΣΙΝΙΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ
Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν έργα που περπάτησαν στο Ελευσίνιο και στο ευρύτερο Θριάσιο Πεδίο, ανοίχτηκαν στις τοπικές κοινότητές τους, αντάλλαξαν σκέψεις και ιδέες, δημιουργώντας σταδιακά και σταθερά νέους τελετουργικούς τρόπους αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Από το πολύχρωμο μωσαϊκό της Ελευσίνας έως τις αγροτικές κοινότητες του Ασπρόπυργου και τις μεταποιητικές εστίες των Μεγάρων, ένα δίκτυο μυημένων αρχίζει να συστήνεται και να λειτουργεί στη δυτική Αττική. Αυτές είναι μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές στιγμές της δημιουργίας τους, πάντα πιστές -γι’ αυτό καθοριστικές- στην πραγματοποίηση του καλλιτεχνικού οράματος της 2023 ΕΛΕΥΣΙΣ.
ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ 3 | ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΣΕΙΣ: ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΣΤΟ ΦΩΣ
Μερικοί από τους πλέον αναγνωρισμένους και καταξιωμένους δημιουργούς της σύγχρονης εποχής ήρθαν στην Ελευσίνα, βίωσαν την ενέργεια του τόπου και παρουσίασαν τα έργα τους σαν εκμυστηρεύσεις αυτής της εμπειρίας. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην κατάθεση αυτών των εμπειριών. Στον φακό μιλάνε οι: Πατρίσια Απέργη και οι έξι χορογράφοι της Ακαδημίας Χορογραφίας, Πάνος Γιαννικόπουλος, Κατερίνα Γρέγου, Romeo Castellucci, Ιάννης Ζάννος, Gemma Hanson, Λάμπρος Λιάβας, Γιολάντα Μαρκοπούλου, Ελευθερία Ντεκώ (με την ομάδα χορού Dancetheater), Μαρίνα Φωκίδη, Sasha Waltz & Jochen Sandig, Γιάννης Χουβαρδάς, η ομάδα εικαστικού φωτισμού BeforeLight και οι εικαστικοί καλλιτέχνες του V.A. Initiator ΙΙΙ (Vlad Brâteanu, James Bridle, Αθηνά Κουμπαρούλη, Εσμεράλδα Μομφεράτου, Susan Philipsz, Άγγελος Πλέσσας, Γιώργος Σαπουντζής, Flavia Stagi, Heidi Voet, Alex Wolframm).
ΠΡΩΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΡΦΕΑΣ
17:00-21:00
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 110 ΟΡΦΕΑΣ
ΕΥΑ ΣΤΕΦΑΝΗ
(Εικαστική εγκατάσταση)
Ένα έργο στη βιτρίνα του παλιού κινηματογράφου Ορφέας, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Μία εξιστόρηση μέσα από σπασμένες εικόνες για τη μετάβαση του ανθρώπου από το σκοτάδι στο φως. Ο άνθρωπος μόνος, μπροστά στο αναπόφευκτο του θανάτου και στο αναπότρεπτο της ζωής. Περιπλανώμενος, πασχίζει να απεγκλωβίσει την ψυχή από την ύλη.
