Μυστήριο 62 Νύχτες Βραδύτητας – Ομιλίες για τον Χρόνο: L’ange του Patrick Bokanowski

Με φόντο την Πανσέληνο του Οκτωβρίου, η δεύτερη διοργάνωση του Μυστηρίου 62 με τίτλο Νύχτες Βραδύτητας – Ομιλίες για τον Χρόνο, θέτει ξανά στο επίκεντρο την έννοια του χρόνου,  παρουσιάζοντας μια ταινία πρωτοποριακών τεχνικών του πειραματικού κινηματογράφου και του animation, παρουσία του δημιουργού της. Την προβολή της 65λεπτης ταινίας, θα ακολουθήσει συζήτηση του κοινού με τον σκηνοθέτη και τη σύζυγό του, Michèle Bokanowski, που υπογράφει τη μουσική της ταινίας. Επιπλέον, ο μουσικός Κτίρια τη νύχτα θα δημιουργήσει πρωτότυπο μουσικό υλικό ειδικά για την εκδήλωση, με θέμα το πέρασμα του χρόνου στα όνειρα. Καλλιτεχνικός υπεύθυνος του προγράμματος είναι ο σκηνοθέτης και μουσικός Αλέξανδρος Βούλγαρης (The Boy).

Η δράση Νύχτες Βραδύτητας εντάσσεται στην ενότητα δράσεων με τίτλο “Μυστήρια σε κοινή θέα”. Το φετινό πρόγραμμα Νύχτες Βραδύτητας αναδεικνύει τις κοινές πτυχές της κινηματογραφικής γλώσσας του ευρωπαϊκού κινηματογράφου και προβάλλει Ευρωπαίους καλλιτέχνες που δημιούργησαν τομές στην ιστορία του.

Ο Patrick Bokanowski είναι Γάλλος σκηνοθέτης πειραματικών και animation ταινιών. Γεννήθηκε στις 23 Ιουνίου 1943 στο Αλγέρι της Γαλλικής Αλγερίας. Το έργο του Bokanowski αναπτύσσεται μεταξύ των παραδοσιακών κινηματογραφικών ειδών: ταινιών μικρού μήκους, πειραματικών ταινιών και animation. Ο τρόπος που αντιμετωπίζει το κινηματογραφικό υλικό βρίσκεται στα σύνορα των οπτικών και των εικαστικών τεχνών. Ο Bokanowski αμφισβητεί την ιδέα ότι η ουσία του κινηματογράφου πρέπει να είναι η αναπαραγωγή της πραγματικότητας, δηλαδή η συνήθεια της σκέψης και του συναισθήματος. Οι ταινίες του έρχονται σε αντίθεση με την “αντικειμενικότητα” της φωτογραφίας, που είναι απολύτως απαραίτητη για τις περισσότερες παγκόσμιες κινηματογραφικές παραγωγές. Οι πειραματισμοί του Bokanowski στοχεύουν στο άνοιγμα του κινηματογράφου σε άλλες εκφραστικές δυνατότητες. Λόγου χάρη, στη «στρέβλωση» των αντικειμενικών φακών (αν και προτιμά τον όρο «υποκειμενικών»), που μαρτυρούν καθαρά νοητικά οράματα, αγνοώντας τις συμβατικές αναπαραστάσεις, που επηρεάζουν την πραγματικότητα, μεταμορφώνοντας και προσφέροντας στους θεατές των ταινιών του νέες νοητικές περιπέτειες.

Η ταινία L’ange (1982) είναι το πιο σημαντικό έργο του, τη μουσική του οποίου υπογράφει η συνθέτις σύζυγός του, Michèle Bokanowski. Σύμφωνα με τον Γάλλο δημοσιογράφο και κριτικό κινηματογράφου, ειδικό στις πειραματικές ταινίες και την ιστορία του σινεμά, Raphaël Bassan, στο άρθρο του “L’Ange: Un météore dans le ciel de l’animation” (La Revue du cinéma, n° 393, Απρίλιος 1984), το έργο του Patrick Bokanowski μπορεί να θεωρηθεί ως η αρχή του σύγχρονου κινούμενου σχεδίου.

Η φιλμογραφία του περιλαμβάνει ενδεικτικά τις ταινίες: La Femme qui se poudre (1972), Déjeuner du matin (1974), L’Ange (1982), La Part du hasard (1984), La Plage (1992), Au bord du lac (1993), Flammes (1998), Le Canard à l’orange (2002), Eclats d’Orphée (2002), Le Rêve éveillé (2003), Battements solaires (2008), Un Rêve (2014), Un Rêve Solaire (2016), L’envol (2018), L’indomptable (2018).

Η Michèle Bokanowski είναι Γαλλίδα συνθέτις. Γεννήθηκε στις Κάννες, στις 9 Αυγούστου 1943, κι εκπαιδεύτηκε στην παραδοσιακή μουσική. Συνέχισε τις σπουδές της στη σύνθεση στο Παρίσι με τον Michel Puig και στην ηλεκτρονική μουσική το 1970, στο Service de la recherche de l’ORTF (ORTF) υπό τη διεύθυνση του Pierre Schaeffer. Σπούδασε, επίσης, μουσική υπολογιστή στο Faculté de Vincennes και ηλεκτρονική μουσική με την Eliane Radigue. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών της, η Bokanowski εργάστηκε ως συνθέτις. Παντρεύτηκε τον Patrick Bokanowski και συχνά συνεργάστηκε μαζί του σε ταινίες, με την Catheringe Dasté σε θεατρικά έργα και με τους χορογράφους Hideyuki Yano, Marceline Lartigue και Bernardo Montet σε παραστάσεις χορού. Έχει συνθέσει έργα για συναυλίες, ταινίες, τηλεόραση, θέατρο και χορό, ανάμεσα στα οποία είναι: Korè for one pianist, Trois chambres d’inquiétude, Tabou, Chant d’ombre, Cirque, ένω έχει δημιουργήσει και soundtrack για ταινίες όπως: Battements solaires (2008), Le canard à l’orange (2002), Flammes (1998), Au bord du lac (1994), The Beach (1992), La part du hasard (1984), L’ ange (1982), Déjeuner du matin (1974), The Woman Who Powders Herself (1972).

Η Νύχτα Βραδύτητας (Nuit de lenteur) παρουσιάστηκε το 2018 για πρώτη φορά στην Ελευσίνα, σε συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος, ως μέρος μιας ετήσιας εκδήλωσης των Γαλλικών Ινστιτούτων από όλον τον κόσμο, αφιερωμένης στην ανταλλαγή και κυκλοφορία των ιδεών. Η  2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, επαναλαμβάνει και εξελίσσει τη δράση το 2021, τιτλοφορώντας την Νύχτες Βραδύτητας – Ομιλίες για τον Χρόνο, και παρουσιάζοντας δύο φορές τον χρόνο, υπό το φως της πανσελήνου, μία σειρά πρωτότυπων ομιλιών πάνω στην έννοια του χρόνου, με διακεκριμένους προσκεκλημένους. Παράλληλα, κάθε εκδήλωση συνοδεύεται από διαφορετικά πολιτιστικά δρώμενα. Οι Νύχτες Βραδύτητας έρχονται να μυήσουν το κοινό στην τέχνη της βραδύτητας, μειώνοντας τους ξέφρενους ρυθμούς ενός κόσμου που κινείται πολύ γρήγορα.

Η πρώτη διοργάνωση του Μυστηρίου 62 πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο 2021 και περιελάμβανε ομιλίες από τον σκηνοθέτη Σύλλα Τζουμέρκα και τον κριτικό κινηματογράφου Αλέξανδρο Παπαγεωργίου, με τη συμμετοχή του συνθέτη Γιάννη Βεσλεμέ.