Μυστήριο 11 Ma

MA. Ένας μονολεκτικός τίτλος που ερμηνεύεται πολυγλωσσικά: στην πρώτη λέξη ενός βρέφους που καλεί τη μητέρα του, στη ρίζα του όρου «μήτρα» (matrice) που ανοίγεται στη γη για να δημιουργήσει, αλλά και στο εκμαγείο που θα δώσει μορφή στην ύλη, όταν πια έρθει το τέλος της. Ένα επιφώνημα αντίρρησης, αντίθεσης αλλά και ένα ορκωτικό μόριο που συστήνει επίκληση στα θεία.

Ο πρωταγωνιστής του Castellucci είναι ένας μητροκτόνος που δεν είναι Έλληνας, αλλά ξένος. Η είσοδός του στον αρχαιολογικό χώρο υπονομεύει και ανατρέπει την αρχική λατρεία, η οποία απαγόρευε τη συμμετοχή στα Ελευσίνια Μυστήρια σε όσους είχαν λερώσει τα χέρια τους με αίμα. Το να σηκώσεις χέρι στη μάνα ισοδυναμούσε με ανατροπή της τάξης του σύμπαντος − αφού η μάνα γεννά, η μάνα μπορεί και να σκοτώσει· ενώ το τέκνο, που δεν μπορεί να γεννήσει τη μάνα, δεν μπορεί ούτε να τη σκοτώσει. Οι βάρβαροι απαγορευόταν να συμμετέχουν επειδή η γλώσσα τους είναι περιορισμένη, κι έτσι δεν κατέχουν τον λόγο (discourse), τις λέξεις και τη σιωπή· δεν κατέχουν ούτε την έννοια του ρυθμού, που κατανέμει νοήματα, προσδοκίες, παλμούς και παύσεις, το μέτρο που περιορίζει και διατάζει το χάος.

Χωρίς να στρέφεται σε μια αρχαιολογικά τυπολογική αναπαράσταση του αρχαϊκού τελετουργικού, ούτε σε μια σύγχρονη επανερμηνεία και επαναδιατύπωση της ιστορίας των Ελευσινίων Μυστηρίων, ο Romeo Castellucci τοποθετεί στο επίκεντρο τους αμύητους, τους βάρβαρους και τους μητροκτόνους για να αναδείξει τους συμβολισμούς και την αλληγορική διάσταση της δραματουργίας.

Στην ακατάλυτη σιωπή του αρχαιολογικού χώρου, χωρίς τη χρήση αναλώσιμης ενέργειας, κάτω από το φυσικό φως του ήλιου, ο άντρας, έχοντας εκτίσει πλέον την ποινή του, διασχίζει τον ιερό τόπο. Μόνο μέσω της ιεροσυλίας, όμως, μπορεί να επανενεργοποιηθεί το ιερό. Μόνο μέσω της βεβήλωσης μπορεί να έρθει η πολυπόθητη συμφιλίωση, η συγχώρεση.

Ο πρωταγωνιστής της περφόρμανς του Romeo Castellucci είναι ένας μητροκτόνος που επίσης δεν είναι Έλληνας, δηλαδή είναι ξένος. Το δράμα επανενεργοποιεί τις προγονικές και σύγχρονες εντάσεις σε σχέση με τη γη, τις ίδιες εντάσεις που κάποτε έδωσαν μορφή στα Μυστήρια της Δήμητρας. Αυτές αντανακλούν τη σημερινή εκμετάλλευση της Μητέρας Γης από την ανθρωπότητα, αλλά περιέχουν και μια πρόθεση επανόρθωσης. Κάτω από το φως του ήλιου, χωρίς τη χρήση αναλώσιμης ενέργειας ή τεχνολογικής κατασκευής, η περφόρμανς εξελίσσεται σε μια νηφάλια σύγχρονη τελετουργία όπου ο πρωταγωνιστής περιβάλλεται από πληθώρα τραγουδιών που εκτελούνται ζωντανά με σκοπό να επανενεργοποιήσει τον δεσμό του με τη μητέρα του. Αυτή η νέα παραγωγή και δημιουργία του Romeo Castellucci, η οποία θα παρουσιαστεί στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς, είναι μια περιπατητική εμπειρία/περφόρμανς ειδικά σχεδιασμένη για τον αρχαιολογικό χώρο της πόλης της Ελευσίνας. Αυτό το τελευταίο έργο του διεθνώς καταξιωμένου σκηνοθέτη θα παρουσιαστεί έντεκα φορές, μία από τις οποίες θα είναι αποκλειστικά αφιερωμένη στους κατοίκους της Ελευσίνας.

Με την υποστήριξη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής.

Θερμές ευχαριστίες: στην Χριστίνα Μερκούρη, Διευθύντρια της ΕΦ.Α.Δ.Α. και στην Ευσταθία Ανέστη, Αρχαιολόγο της ΕΦ.Α.Δ.Α., τη Δρ Ελένη-Εύα Τουμπακάρη, υπεύθυνη του έργου της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Αρχαίων Μνημείων στην Ελευσίνα καθώς και στο σύνολο του προσωπικού φύλαξης του Αρχαιολογικού χώρου Ελευσίνας.