Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια

Το πρόγραμμα, που είναι αφιερωμένο στα έθιμα, τις τελετουργίες και τα τραγούδια του Δωδεκαημέρου, περιλαμβάνει ομιλία και παρουσίαση υπό τον τίτλο «Οι τελετουργίες του Χειμερινού Ηλιοστασίου» και – όπως πάντα – μία συναυλία παραδοσιακής μουσικής με κάλαντα και εορταστικά τραγούδια απ’ όλη την Ελλάδα. Η τελευταία δράση του κύκλου Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια πραγματοποιείται στο πλαίσιο της Τελετής Λήξης της 2023 Ελευσίς, Μυστήριο 1 ΛΗΞΗ: ΕΝΑΡΞΗ, Μία Τελετή.

«Οι τελετουργίες του Χειμερινού Ηλιοστασίου»
Ομιλία – Παρουσίαση
Σάββατο 16 Δεκεμβρίου, 15:00

Στο πλαίσιο της ημερίδας, θα πραγματοποιηθεί ομιλία του καθηγητή Λάμπρου Λιάβα με τίτλο «Τα κάλαντα και οι μουσικές του Δωδεκαημέρου. Έθιμα, τελετουργίες, τραγούδια.» Επιπλέον, θα γίνει ιδιαίτερη αναφορά και προβολή οπτικοακουστικού υλικού από τα τελετουργικά δρώμενα του Δωδεκαημέρου που έχουν εγγραφεί από το Υπουργείο Πολιτισμού στον Εθνικό Κατάλογο της Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς: Ποντιακά Μωμοέρια, Τεμπελέκια Νέας Βύσσας, Αράπηδες στο Μοναστηράκι Δράμας, Σάγια στη Νέα Καρβάλη Καβάλας και Καμήλες και Ντιβιτζήδες στους πρόσφυγες από τη Βόρεια Θράκη. Το πρόγραμμα θα ολοκληρωθεί με τον απολογισμό των δράσεων για τα «Ιερά Τραγούδια» που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης.

«Δώδεκα μέρες γιορτινές Χριστούγεννα σημαίνουν!»
Συναυλία με κάλαντα του Δωδεκαημέρου και γιορταστικά τραγούδια απ’ όλη την Ελλάδα
Σάββατο 16 Δεκεμβρίου, 19:30

Στα λαϊκά έθιμα και τελετουργίες για το Δωδεκαήμερο (Χριστούγεννα, Πρωτοχρονιά, Φώτα) ο Χριστιανισμός συναντά την παγανιστική λατρεία μέσα από πανάρχαια σύμβολα (φωτιά, νερό, ψωμί, ιερά φυτά κ.ά) και με την απαραίτητη συνοδεία από τα «ιερά τραγούδια», ευχετικά τραγούδια του αγερμού, τα κάλαντα.

Με τα παραδοσιακά κάλαντα τα παιδιά και οι νέοι «μεσολαβούν» ανάμεσα στον υλικό και τον πνευματικό κόσμο για να φέρουν «ομοιοπαθητικά», με τη δύναμη της νεότητας και των συμβόλων, την καλοσοδειά, την ελπίδα και την αισιοδοξία μπροστά στη καινούργια περίοδο που ξεκινά.

Οι επικλήσεις και οι ευχές όταν τραγουδιούνται παίρνουν άλλη διάσταση, αποκτούν «επισημότητα», ξεπερνούν τη μονοσημία του λόγου και μοιράζονται τη φόρτιση των συμβόλων που τα συνοδεύουν. Ένας λόγος που τραγουδιέται γίνεται λόγος «μαγικός»! Γι’ αυτό και τα ελληνικά κάλαντα, με τον πλούτο και την ποικιλία τους, σ’ όλες τις περιοχές του Ελληνισμού συνδέονται με τη γιορταστική περιφορά των συμβόλων της ζωής και της φύσης στα σπίτια και την τραγουδιστή έκκληση για υγεία και καλοχρονιά.

Εκτός από τον δυτικό Santa Clauss, υπάρχει και ο Έλληνας Άη-Βασίλης. Ασκητικός,  λόγιος αλλά και γεωργός, που δεν κουβαλάει αυτός δώρα αλλά περιμένει να τον υποδεχτούν και να τον φιλέψουν οι νοικοκυραίοι, δίνοντάς τους ως αντάλλαγμα την «αλφαβήτα» (την ελληνική παιδεία) που, όπως διηγούνται τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα, κάνει το ξερό ραβδί του ν’ ανθίσει φέρνοντας στη ζωή μας την καλοτυχία και τη γονιμότητα!

Λίγα λόγια για το Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια:

Ο κύκλος δράσεων με τον γενικό τίτλο Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια εστιάζει στα παραδοσιακά δρώμενα και τις τελετουργίες στην ελληνική μουσική και χορευτική παράδοση. Την επιστημονική και καλλιτεχνική επιμέλεια έχει ο Λάμπρος Λιάβας, καθηγητής Εθνομουσικολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών. Οι τελετουργίες στον κύκλο της Ζωής καλύπτουν την ανθρώπινη πορεία «από το νανούρισμα στο μοιρολόι»: γέννηση, παιδική ηλικία, έρωτα-γάμο, ξενιτιά, θάνατο. Ενώ τα δρώμενα στον κύκλο του Χρόνου και της Βλάστησης συνοδεύουν «ομοιοπαθητικά» τις γεωργοκτηνοτροφικές ασχολίες μέσα από συμβολικές πράξεις-έθιμα με την πάνδημη συμμετοχή της κοινότητας. Οι εκδηλώσεις κατανέμονται σε όλη τη διάρκεια του 2023 και σηματοδοτούν τους κυριότερους εποχικούς σταθμούς.