Η «Κλυταιμνήστρα» των tg STAN σε περιοδεία στη Βόρεια ΕυρώπηΗ πρωτοποριακή παράσταση «Κλυταιμνήστρα» της καταξιωμένης φλαμανδικής ομάδας tg Stan, μετά την παγκόσμια πρεμιέρα της στην Ελευσίνα το 2022, ταξιδεύει για δεύτερη φορά σε πόλεις του Βελγίου και της Ολλανδίας.
Η πρωτοποριακή παράσταση «Κλυταιμνήστρα» της φλαμανδικής ομάδας tg STAN, η οποία έκανε παγκόσμια πρεμιέρα στο Αμφιθέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου Ελευσίνας στις 23 και 24 Ιουλίου 2022 στο πλαίσιο της δράσης παρακαταθήκης Μυστήριο 35 ΑΙΣΧΥΛΟΥ project ^ της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, ταξιδεύει για δεύτερη φορά από τις 18 Απριλίου έως τις 18 Μαΐου 2024 στη Βόρεια Ευρώπη.
Η φλαμανδική ομάδα tg STAN, ένα από τα σημαντικότερα σύνολα του σύγχρονου ευρωπαϊκού θεάτρου, παρουσιάζει σε συνεργασία με την ομάδα Olympique Dramatique, την «Κλυταιμνήστρα», μια σύγχρονη εκδοχή του έργου Αγαμέμνων του Αισχύλου, στις Βρυξέλλες, στην Αμβέρσα, στη Γάνδη, στο Μπριζ, στο Τέρνχαουτ, στο Χασέλ και στο Άμστερνταμ. Ένα δραματικά επίκαιρο έργο για τις σύγχρονες έμφυλες ταυτότητες, τον μισογυνισμό και την τοξική αρρενωπότητα. Μια αιωνόβια ιστορία για την τιμή και την εκδίκηση που επιδιώκει να δώσει φωνή στους σιωπηλούς.
Συνδυάζοντας λόγο και χορό που ευθυγραμμίζεται με την ελληνική παράδοση του Χορού, η παράσταση δημιουργεί ένα απροσδόκητο πολυφωνικό σύνολο, που προβάλλει εμφατικά ένα σημαντικό παράδοξο· οι γυναίκες που κατά την αρχαιότητα σιώπησαν στον πραγματικό κόσμο, κέρδισαν μια δημόσια λειτουργία στα έργα των μεγάλων τραγικών: την ελευθερία να βάζουν τα συναισθήματα, τις σκέψεις και τα κίνητρά τους σε λέξεις.
Πώς μπορεί η σύγχρονη κοινωνία, χιλιάδες χρόνια μετά τη συγγραφή του αισχύλειου έργου, να μένει απαθής απέναντι στη βαρβαρότητα; Πώς μπορεί ο μισογυνισμός να παραμένει αποδεκτός στη σύγχρονη εποχή; Πότε η διαίσθηση υπερισχύει του ορθολογισμού; Και τι είδους ενώσεις προκαλεί στο σώμα μας σήμερα αυτή η αιωνόβια ιστορία τιμής κι εκδίκησης;
Λίγα λόγια για την παράσταση
Οι tg STAN, ένα από τα σημαντικότερα σύνολα σύγχρονου θεάτρου στην Ευρώπη, με ρηξικέλευθη αισθητική και μακρά πορεία τόσο στο σύγχρονη δραματουργία όσο και στο κλασικό ρεπερτόριο, ρίχνουν φως σε ένα κρίσιμο πρόσωπο της αισχύλειας τραγωδίας, την Κλυταιμνήστρα. Βασισμένη σε μια ιδέα της Jolente De Keersmaeker, ιδρυτικό μέλος της ομάδας και ένα από τα “τρομερά κορίτσια” των ευρωπαϊκών παραστατικών τεχνών, η παράσταση προσεγγίζει τις τρεις διαφορετικές εκδοχές του πρώτου μέρους της Ορέστειας με έναν απροσδόκητο τρόπο: συνδέει το εκπληκτικής ποιητικής δύναμης πρωτότυπο έργο του Αισχύλου με την επιδέξια μετάφρασή του στα αγγλικά από τον Ted Hughes, και το εμβολιάζει με το «Λουτρό Αίματος» του Αυστριακού συγγραφέα Gustav Ernst, ένα έργο ωμής και διαμελισμένης ποίησης, που ακολούθησε την οπτική της Κλυταιμνήστρας και όχι του Αγαμέμνονα.
Το πρώτο μέρος της τριλογίας Ορέστεια του Αισχύλου επικεντρώνεται στην ιστορία του βασιλιά Αγαμέμνονα και της συζύγου του Κλυταιμνήστρας. Ο βασιλιάς αποφασίζει να θυσιάσει την κόρη του Ιφιγένεια, για να εξασφαλίσει ευνοϊκό άνεμο για τα πλοία του στην Τροία. Όταν ο Αγαμέμνονας επιστρέφει, έχοντας κερδίσει τον Τρωικό Πόλεμο, η σύγκρουση με την Κλυταιμνήστρα θα είναι σφοδρή. Σε μια ιστορία, όπου ο βιασμός και ο φόνος είναι πανταχού παρόντες, αν και φαινομενικά χωρίς σημασία, η Κλυταιμνήστρα δεν είναι απλά ένας χαρακτήρας που εκδικείται για την κόρη της. Είναι η μητέρα όλων των μητέρων, και ταυτόχρονα ένας αποδιοπομπαίος τράγος που ενσαρκώνει τη γυναικεία διαίσθηση αλλά και τη μη λογική. Υπηρετώντας μια κρίσιμη λειτουργία τόσο ως γυναίκα όσο και ως αουτσάιντερ – δεν κατάγεται καν από τις Μυκήνες – αρνείται να αποδεχθεί τα επιβεβλημένα στερεότυπα, επιλέγοντας σκόπιμα να καταπολεμήσει τη βία με βία. Όχι από ευχαρίστηση, όπως συμβαίνει στην περίπτωση του Αγαμέμνονα, αλλά επειδή πιστεύει ότι είναι ο μόνος τρόπος να αμφισβητηθεί η αδικία κατά των γυναικών και των αθώων πολιτών.
Λίγα λόγια για την ομάδα tg Stan
Η ομάδα tg STAN, τα αρχικά της οποίας λέγεται ότι σημαίνουν «Stop Thinking About Names» (Σταματήστε να Σκέφτεστε τα Ονόματα), είναι μία θεατρική κολεκτίβα που αποτελείται από τους Jolente De Keersmaeker, Damiaan De Schrijver και Frank Vercruyssen. Γνωρίστηκαν στο Ωδείο της Αμβέρσας στα τέλη της δεκαετίας του 1980, όπου ο Καθηγητής Matthias de Koning από το Maatschappij Discordia τους εισήγαγε σε μία διαφορετική, λιγότερο δογματική προσέγγιση του θεάτρου. Η ομάδα λειτουργεί με βάση τη δημοκρατική αρχή ότι όλοι συμμετέχουν στις αποφάσεις, από την επιλογή του κειμένου, τα σκηνικά και τον φωτισμό, μέχρι τα κοστούμια και τις αφίσες. Η ομάδα tg STAN θέτει τον performer στο επίκεντρο και πιστεύει ακράδαντα στην αρχή του κυρίαρχου ηθοποιού (sovereign actor), δηλαδή ότι ο ηθοποιός είναι ταυτόχρονα ερμηνευτής και δημιουργός. Τίποτα δεν δοκιμάζεται στην πρόβα με τη συμβατική έννοια του όρου. Το μεγαλύτερο μέρος της διαδικασίας της πρόβας λαμβάνει χώρα γύρω από το τραπέζι. Αφότου επιλεγεί το έργο, το κείμενο γίνεται αντικείμενο επεξεργασίας και μεταφράζεται εκ νέου, ώστε να προκύψει ένα νέο σενάριο. Οι ηθοποιοί ανεβαίνουν στη σκηνή για πρώτη φορά μόλις λίγες μέρες πριν από την πρεμιέρα και η παραγωγή ζωντανεύει πραγματικά, μόνο όταν οι θεατές καθίσουν κι αυτοί στην αίθουσα.
Η ομάδα tg STAN καλλιεργεί μία σταθερή πίστη στη «ζωντανή» δύναμη του θεάτρου: η παράσταση δεν είναι μία απλή αναπαραγωγή ή κάτι που «μαθαίνεται», αλλά κάτι που δημιουργείται εκ νέου κάθε βράδυ μαζί με το κοινό. Με αυτόν τον τρόπο, μία παράσταση της ομάδας tg STAN δεν είναι ένα τελικό προϊόν, αλλά περισσότερο μία πρόσκληση σε διάλογο. Η ομάδα είναι συνώνυμη με το θέατρο που βασίζεται στο κείμενο (text-based theatre) και διαθέτει ένα εκτεταμένο και ποικιλόμορφο ρεπερτόριο. Υψηλή θέση κατέχουν τα έργα κλασικών θεατρικών συγγραφέων όπως ο Τσέχωφ, ο Γκόρκι, ο Σνίτσλερ, ο Ίψεν, ο Μπέρνχαρντ και ο Πίντερ. Κείμενα από την ιστορία του θεάτρου ξαναδιαβάζονται και μεταφέρονται στο εδώ και τώρα. Εκτός από τους κλασικούς, η ομάδα ασχολείται επίσης με το έργο σύγχρονων συγγραφέων, όπως πιο πρόσφατα, η Yasmina Reza και ο Jon Fosse.
Κείμενα: “Αγαμέμνων” (Ορέστεια) του Αισχύλου, “Agamemnon” (The Oresteia) από τον Ted Hughes και “Λουτρό Αίματος” (“Blutbad”) από τον Gustav Ernst
Κείμενο παράστασης: η ομάδα
Μετάφραση πρωτότυπων κειμένων: Νίκος Φλέσσας, Αντώνης Αντωνόπουλος, Martine Bom
Ιδέα – σκηνοθεσία: Jolente De Keersmaeker
Σκηνογραφία και φωτισμοί: Thomas Walgrave
Ενδυματολόγος: Rachid Laachir
Βοηθός ενδυματολόγου: Katrien Baetslé
Σύμβουλος χορογραφίας: Youness Khoukhou
Μουσική σύλληψη: Frank Vercruyssen
Τεχνική παραγωγή: Tom Van Aken και Iwan Van Vlierberghe
Συμπαραγωγή: 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης & tg STAN
Με την υποστήριξη των: De Tax Shelter Van De Belgische Federale Overheid, Gallop Tax Shelter
Παίζουν: Αντώνης Αντωνόπουλος, Adriana Bakker, Jolente De Keersmaeker, Synne Enoksen, Sara Haeck, Ελένη Μολέσκη, Mαρία Σκουλά, Stijn Van Opstal, Gustavo Gláuber
