Μυστήριο 22 Στάχυα πέφτουν σε τσιμεντένια δάπεδα

Η Έκθεση θα φιλοξενηθεί από την Κυριακή 28 Αυγούστου έως την Κυριακή 23 Οκτωβρίου στον προαύλιο χώρο πίσω από το ανοιχτό θέατρο του Παλαιού Ελαιουργείου, ενώ τα επίσημα εγκαίνιά της θα πραγματοποιηθούν την Πέμπτη 8 Σεπτεμβρίου, στις 20.30.

Η εγκατάσταση αντλεί έμπνευση από τον μύθο της θεάς Δήμητρας, θεά της καλλιέργειας και της γονιμότητας, και της κόρης της, Περσεφόνης. Με μία αυστηρή γεωμετρική οριοθέτηση που λειτουργεί ως ένας μηχανισμός κυοφορίας αλλά και συγκομιδής, οι αγροτικές δραστηριότητες συνδέονται με την ερωτική πράξη. Ωστόσο, η ερωτική αφήγηση στη μνημειακή αυτή γλυπτική εγκατάσταση δεν υπογραμμίζεται μόνο με το τριγωνικό σχήμα της δομής της, αλλά εντοπίζεται και στη λειτουργικότητα της κατασκευής. Οι «μηροί της Δήμητρας» λειτουργούν ως ένα καταφύγιο εντόμων με ορόφους που αποτελούνται από διαφορετικά ανακυκλώσιμα υλικά και φυτά, τα οποία «αποπλανούν» όλα τα είδη των εντόμων, που συνδράμουν στη διαδικασία της επικονίασης.

Ο εικαστικός Κωστής Βελώνης αναφέρει για την Έκθεση:
Η γλυπτική εγκατάσταση «Στάχυα πέφτουν σε τσιμεντένια δάπεδα» έχει ως αφετηρία την μυθολογική και ιστορική παράδοση της Ελευσίνας και αποτελεί μέρος μιας ευρύτερης μελέτης για την τεκτονική σύσταση του ανιμισμού. Η θεά Δήμητρα και η κόρη της, η Περσεφόνη, προσφέρουν την ιδανική αφήγηση για τον σχεδιαστικό εναγκαλισμό του ανόργανου με το οργανικό στοιχείο και το πώς φαινομενικά διαφορετικές οντότητες και φυσικά φαινόμενα, που ορίζονται από την κίνηση και την ακινησία, την έμψυχη και την άψυχη ύλη, την άνθηση και τον μαρασμό, μπορούν να αλληλεπικαλύπτονται και να μην λειτουργούν αντιθετικά.

Η αρχιτεκτονική κλίμακα της κατασκευής συνενώνει τη μοίρα ως μονάδα μέτρησης με τη μοίρα ως πεπρωμένο και τύχη. Το διακύβευμα αυτού του ορθωμένου και κάθετου ανθρωπομορφικού χωραφιού  δεν αφορά μονάχα στην επιφάνεια της γης και το ύψος μιας «ανεμόφιλης» κατασκευής,  αλλά απευθύνεται  και  σε μια  αντίστροφη πορεία, όπου το ύψος μπορεί να γίνει αντιληπτό ως έσχατο βάθος. Όλες οι αγροτικές δραστηριότητες τις οποίες φροντίζει η Δήμητρα (γη μήτηρ) με το όργωμα,  τη σπορά και τον θερισμό, αφορούν και το χθόνιο στοιχείο. Η Περσεφόνη και η διαμονή της στον Άδη κάποιους μήνες του χρόνου αντανακλούν τη συνέχιση μιας μόνιμης υπαρξιακής αφήγησης με τον φυσικό κύκλο ζωής των φυτών ως σύμβολο γέννησης, θανάτου και αναγέννησης.

Λίγα λόγια για τον Κωστή Βελώνη

O Κωστής Βελώνης γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε πολιτισμικές και ανθρωπιστικές σπουδές (MRes) στο London Consortium – Birkbeck College, ICA, AA (MRES) και Arts Plastiques/ Esthétique στο Université Paris 8 (D.E.A). Είναι Διδάκτωρ Αρχιτεκτονικής του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και αναπληρωτής καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών. Τα γλυπτά του  Βελώνη εξερευνούν την κωμική και αμήχανη συνθήκη του αντικειμένου ως προβολή μιας ανθρωποκεντρικής αφήγησης  με αλληγορίες της καθημερινότητας. Στο σύνολο του έργου του δίνεται έμφαση πάνω στις ηθικές προεκτάσεις του λάθους και της αδεξιότητας, όπως και το χάσμα που προκαλεί η ονειροπόληση και η πραγματικότητα  που τη ματαιώνει. Το πλαίσιο αυτής της ανάγνωσης αρθρώνεται εξίσου και στην «κοινή εστία» του δημόσιου forum με ένα συστηματοποιημένο λεξιλόγιο μορφών και υλικών, που υποδηλώνει την μοντερνιστική γραφή σ’ ένα εύρος αρχιτεκτονικών τυπολογιών· από τα κύρια μέρη του αρχαίου ελληνικού θεάτρου  (σκηνή, κερκίδες, ορχήστρα) μέχρι τα πολιτικά βήματα και προπαγανδιστικά περίπτερα της ευρωπαϊκής πρωτοπορίας.

Το ιστορικό της Τέχνης της Εγκατάστασης στο Φεστιβάλ Αισχύλεια

Ξεπερνώντας τα όρια του καθαρά παραστατικού χαρακτήρα τον οποίο είχε αρχικά, το Φεστιβάλ Αισχύλεια από το 2004 συμπεριέλαβε ως δομικό στοιχείο του ετήσιου καλλιτεχνικού του προγράμματος την Τέχνη της Εγκατάστασης, γεγονός που αγκαλιάστηκε από την πόλη και τους κατοίκους της. Η πρώτη εικαστική εγκατάσταση που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του Φεστιβάλ ήταν το έργο της γλύπτριας Βάνας Ξένου με τίτλο «Έλευσις – Πέρασμα», το οποίο παρουσιάστηκε στο βιομηχανικό συγκρότημα «Κρόνος». Έκτοτε, διεθνώς διακεκριμένοι εικαστικοί φιλοξενήθηκαν στην πόλη της Ελευσίνας, όπως η Καλλιόπη Λεμού, ο Μάριος Σπηλιόπουλος, η Λήδα Παπακωνσταντίνου, η Διοχάντη, ο Stephen Antonakos, ο Στέφανος Τσιβόπουλος, ο Νίκος Ναυρίδης, ο Michelangelo Pistoletto, o Tarek Atoui, η Αιμιλία Μπουρίτη, η Ελένη Πανουκλιά, η Δανάη Στράτου,  η Ασπασία Σταυροπούλου και ο Ανδρέας Λόλης.

Οικοδομώντας σε αυτή την παράδοση και αναδεικνύοντας την Ελευσίνα ως διεθνές σημείο συνάντησης για τη site specific και site sensitive καλλιτεχνική δημιουργία, στόχος της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης είναι να επιμελείται κάθε χρόνο την εικαστική εγκατάσταση του Φεστιβάλ Αισχύλεια. Φέτος έχει τη χαρά να συνεργάζεται με τον διακεκριμένο εικαστικό Κωστή Βελώνη.