Σε κλίμα βαθιάς χαράς και συγκίνησης, η πόλη της Ελευσίνας γιόρτασε από την Παρασκευή 15 έως και το βράδυ της Κυριακής 17 Δεκεμβρίου την ολοκλήρωση της χρονιάς του τίτλου της ως Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης. Δέκα χώροι σε όλη την πόλη άνοιξαν τις πόρτες τους, φιλοξενώντας ένα πλούσιο πρόγραμμα έργων και εκδηλώσεων: την πρώτη έκδοση του IN SITU REALITIES – Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ελευσίνας, εικαστικές εκθέσεις, συναυλίες, εργαστήρια και πρωτότυπες δράσεις για μικρούς και μεγάλους. Μια συναρπαστική τριήμερη γιορτή σε όλη την πόλη για όλη την πόλη, τους κατοίκους και τους επισκέπτες της, που όσοι την έζησαν θα τη θυμούνται για καιρό.
Οι εορτασμοί ξεκίνησαν με τα εγκαίνια των Αποθηκών του Παλαιού Ελαιουργείου, καθώς και της ατομικής έκθεσης της βραβευμένης εικαστικού Στεφανίας Στρούζα, με τίτλο Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης, παρουσία εκπροσώπων του Δήμου Ελευσίνας, της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος, χορηγού των εργασιών αποκατάστασης των τριών Αποθηκών, και εκπροσώπων των γραμμάτων και των τεχνών.
Η πρώτη ημέρα του εορταστικού τριημέρου ήταν αφιερωμένη στον άξονα ΑΝΘΡΩΠΟΙ/ΚΟΙΝΩΝΙΑ. Στο πλαίσιο αυτό, επαναλειτούργησε μετά από 35 ολόκληρα χρόνια ο εμβληματικός κινηματογράφος της πόλης Σινέ Ελευσίς, εγκαινιάζοντας ταυτόχρονα το έργο παρακαταθήκης της 2023 Ελευσίς, IN SITU REALITIES – Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ελευσίνας.
Ο Δήμαρχος Ελευσίνας και Πρόεδρος του Δ.Σ. της 2023 Ελευσίς Νικόλαος Βιλλιώτης αναφέρθηκε στην ομόφωνη απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης να ονομαστεί η κεντρική αίθουσα του Σινέ Ελευσίς «Δέσποινα Γερουλάνου», χαρακτηρίζοντας την τ. Πρόεδρο του Δ.Σ. της διοργάνωσης «μια ξεχωριστή και λαμπερή προσωπικότητα, που θέλουμε να τιμήσουμε σήμερα». Συγκινητικό λόγο απηύθυνε ο βουλευτής Παύλος Γερουλάνος, αναφέροντας για την αείμνηστη αδελφή του: «Η Δέσποινα και η Ελευσίνα έχουν γίνει πλέον ένα. Η αγάπη της για αυτόν εδώ τον τόπο την κράτησε ζωντανή και δημιουργική πέρα από ό,τι περίμενε και η ίδια. Και τη ζωή αυτή η Δέσποινα την αφιέρωσε σε τούτη την πόλη με αγάπη, πίστη και δουλειά». Η Διευθύνουσα Σύμβουλος της 2023 Ελευσίς, Νανά Σπυροπούλου, μίλησε για τη σημαντική ιστορία του Σινέ Ελευσίς και των Αποθηκών του Παλαιού Ελαιουργείου, αλλά και την προσωπική, πολύχρονη σύνδεσή της με την εξέλιξη των δύο σημαντικών αυτών υποδομών, που μένουν ως παρακαταθήκη στην πόλη της Ελευσίνας.
Ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής της 2023 Ελευσίς Μιχαήλ Μαρμαρινός, αφού καλωσόρισε τους παρευρισκόμενους στο “Ανεπανάληπτο”, μίλησε για τη σημασία μιας Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, ως προς την Ανάδειξη, Αποκάλυψη και Ανάπτυξη της Υλικής και Άυλης παρακαταθήκης της, με τη βοήθεια της Τέχνης, του Πολιτισμού και της Έρευνας. Στη συνέχεια, στον σύντομο χαιρετισμό του ο Υφυπουργός Πολιτισμού κ. Χρίστος Δήμας, απηύθυνε τις ευχαριστίες του προς τη 2023 Ελευσίς, αναφέροντας ότι πρόθεση του Υπουργείου Πολιτισμού είναι να συνεχίσει την υποστήριξή του στη διοργάνωση και μετά το πέρας της χρονιάς του τίτλου, ώστε να διασφαλιστεί η ομαλή συνέχιση της παρακαταθήκης που αφήνεται στην πόλη. Η Διευθύντρια Πολιτιστικής Ανάπτυξης Γωγώ Βουδούρη παρουσίασε το πλούσιο πρόγραμμα του IN SITU REALITIES – Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ελευσίνας, που περιλαμβάνει έργα ντοκιμαντέρ εμπνευσμένα από την Ελευσίνα και τη γύρω περιοχή, τα οποία δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο του προγράμματος της διοργάνωσης. Στη συνέχεια, η κατάμεστη αίθουσα του Σινέ Ελευσίς γέμισε εικόνες από το Μυστήριο 31 ΟΙ ΕΛΕΥΣΙΝΙΟΙ του Φίλιππου Κουτσαφτή, ένα ντοκιμαντέρ-ωδή στην πόλη της Ελευσίνας,και ιδιαιτέρως στους κατοίκους της, που προβλήθηκε σε πανελλήνια πρεμιέρα.
Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους ο Γιώργος Κώτσηρας, υφυπουργός εξωτερικών, ο Αθανάσιος Μπούρας, Βουλευτής Β΄ Δυτικής Αττικής, ο Σταμάτης Πουλής, Ειδικός Σύμβουλος του Yπουργείου Εργασίας, ο Λευτέρης Κοσμόπουλος, Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής και ο Ευάγγελος Λιάκος, Βουλευτής Β΄ Δυτικής Αττικής και πολλοί ακόμη εκπρόσωποι θεσμικών φορέων και οργανισμών.
Η δεύτερη μέρα των εορτασμών, με κεντρική θεματική το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ και την ομάδα νέων Cultterra να παίρνει τα ηνία, ξεκίνησε με μια νεανική πομπή σε ρόδες που, φτάνοντας στο ARKOPOLIS, σηματοδότησε τα εγκαίνια του πρώτου Skatepark της δυτικής Αττικής, που δημιουργήθηκε από το Ίδρυμα Ωνάση ως αποκλειστική δωρεά στον Δήμο Ελευσίνας. Αμέσως μετά, υπό την επιμέλεια του Λάμπρου Λιάβα, πραγματοποιήθηκε στο X-Bowling Art Center η τελευταία δράση για το Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια, αφιερωμένο στα Χριστούγεννα.
Η βραδιά ολοκληρώθηκε στην ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ τις πρώτες πρωινές ώρες, με το μεγάλο πάρτι της Τελετής Λήξης, υπό τους ήχους των DJs AD MARK, ELIOT, FO, THANASIS KARANIKAS και IRINI KARAOGLOU.
Το πρωί της Κυριακής πραγματοποιήθηκαν στο παράκτιο μέτωπο της πόλης τα εγκαίνια του Αναψυκτηρίου, ενός ακόμη χώρου με ξεχωριστή σημασία για την πόλη. Την εκδήλωση τίμησαν με την παρουσία τους o Αντιπεριφερειάρχης Δυτικής Αττικής, Λευτέρης Κοσμόπουλος, εκπρόσωποι της χορηγού εταιρείας ΚΑΡΠΑΘΙΟΣ Α.Ε., ο Αντιδήμαρχος Διεύθυνσης Καθαριότητας, Λεωνίδας Παππάς, θεσμικοί φορείς, εκπρόσωποι της τοπικής κοινότητας, καλλιτέχνες και επισκέπτες. Αμέσως μετά, σε μια αντίστροφη χειρονομία από την τελετή έναρξης, στο πλαίσιο της οποίας μια μυθική οντότητα αναδύθηκε από τον ελευσινιακό κόλπο, πραγματοποιήθηκε η έναρξη της δράσης Κατάδυση: μια Αναπάντεχη δύση. Μια γλυπτική κατασκευή διαμέτρου τεσσάρων μέτρων, ένα χρυσίζον κάτοπρο, φέροντας την επιγραφή – χρησμό «Δεν είμαι βέβαια Αυτό που θα ’πρεπε να είναι, είμαι όμως ένα πρόσωπο αυτού που λείπει αλλά Είναι», ξεκίνησε μια κάθοδο, ώστε να βυθιστεί οριστικά κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας το ίδιο βράδυ.
Λίγο αργότερα, πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια ενός ακόμα εμβληματικού χώρου, του ΙΡΙΣ, πρώην εργοστασίου χρωμάτων. Ταυτόχρονα, εγκαινιάστηκε και η επιβλητική έκθεση του Juan Sandoval Μυστήριο 111 Ο Πήλινος Στρατός της Ελευσίνας, ένα έργο στρατηγικής σημασίας στο θεματικό άξονα ΕΡΓΑΣΙΑ. Περισσότερα από 2.000 χειροποίητα και μοναδικά πήλινα κράνη εργατών και εργαζομένων της περιοχής «κατέλαβαν» το πρώην εργοστάσιο χρωμάτων, μετατρέποντας τη βιομηχανική ανθρώπινη ιστορία σε έναν εικαστικό στρατό μνήμης. Χαιρετισμό απηύθυναν ο Δήμαρχος Ελευσίνας Νίκος Βιλλιώτης, η Διευθύνουσα Σύμβουλος της 2023 Ελευσίς Νανά Σπυροπούλου, ο Γενικός Καλλιτεχνικός Διευθυντής Μιχαήλ Μαρμαρινός, η Διευθύντρια Σύγχρονης Τέχνης Ζωή Μουτσώκου, ο εικαστικός Juan Sandoval, και η Μαρία Τζανή, Ελευσίνια κάτοικος της περιοχής και μία από τις συμμετέχουσες στις ποικίλες δράσεις του έργου.
Το απόγευμα της ίδιας μέρας, μια απροσδόκητη παρέλαση στους δρόμους της Ελευσίνας έλαβε χώρα στο πλαίσιο της δράσης Μυστήριο 125 Κοινοτική Ορχήστρα και Χορωδία Ελευσίνας υπό την επιμέλεια του μουσικού Aleksandar Carić, με τη συμμετοχή 150 Ελευσινίων. Η δράση κορυφώθηκε με μια συγκινητική συναυλία με ήχους και μελωδίες εμπνευσμένες από την ηχητική μνήμη των κατοίκων της πόλης, εγκαινιάζοντας την κατάμεστη ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ. Στη χορωδία συμμετείχαν μέλη του Κέντρου Αγάπης Ελευσίνας – Φιλική Φωλιά, της ΚΟΙΝ.Σ.ΕΠ. Όλοι Εμείς Κέντρο Διημέρευσης – Ημερήσιας Φροντίδας, του 7ου Δημοτικού Σχολείου Ελευσίνας, της Cultterra, των Κ.Α.Π.Η. Ελευσίνας, του μουσικού συλλόγου ΟΡΦΕΥΣ- Φιλαρμονική Ελευσίνας- Μαγούλας, της Orquestra Criativa de Santa Maria da Feira από την Πορτογαλία, η ομάδα της 2023 Ελευσίς, ο συνθέτης – καθηγητής μουσικής Δημήτρης Ανδρώνης και μαθητές του, ο Ελευσίνιος καλλιτέχνης Αιμίλιος Μπάρτζης, και φυσικά κάτοικοι της Ελευσίνας και της Μαγούλας.
Η τελετή λήξης ολοκληρώθηκε το βράδυ της Κυριακής σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης, με την τελευταία φάση της δράσης Κατάδυση: μια Αναπάντεχη δύση. Το γλυπτό κάτοπτρο έδυσε στον ορίζοντα του ελευσινιακού κόλπου μέχρι που βυθίστηκε οριστικά, μεταφέροντας το μήνυμα στον Κάτω Κόσμο. Ο κύκλος κλείνει. Η Περσεφόνη επιστρέφει στα σκοτεινά ανάκτορα.
Από την Παρασκευή έως και την Κυριακή, στο πλαίσιο του πρώτου IN SITU REALITIES – Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Ελευσίνας, στις πρώτες μέρες του, στο Σινέ Ελευσίς προβλήθηκαν σε πρώτη προβολή ταινίες σημαντικών δημιουργών, ενώ παράλληλα, έλαβαν χώρα και σημαντικά masterclasses από τον Φίλιππο Κουτσαφτή και τον Μενέλαο Καραμαγγιώλη συνεχίζοντας τις επόμενες μέρες με την Εύα Στεφανή και τον Σύλλα Τζουμέρκα. Παράλληλα, στο Αναψυκτήριο πραγματοποιήθηκαν εργαστήρια κινηματογράφου και προβολές για παιδιά και εφήβους σε συνεργασία με το Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Πελοποννήσου και το Exile Room, ενώ ο πρώην κινηματογράφος Ορφέας φιλοξένησε την πρώτη παρουσίαση της εικαστικής εγκατάστασης της Εύας Στεφανή Μυστήριο 110 Ορφέας. Το Φεστιβάλ συνεχίζεται έως και την Τρίτη 19 Δεκεμβρίου. Αναλυτικά το πρόγραμμά του εδώ.
Ακόμη, εγκαινιάστηκε το Μυστήριο 6 Τόσο ωραία όσο εδώ αποκλείεται να είναι στον Παράδεισο, μια φωτιστική εγκατάσταση των Flux Office στο Παλαιό Ελαιουργείο. Τέλος, καθ’ όλη τη διάρκεια του τριημέρου, στους 10 χώρους και τις δράσεις που εγκαινιάστηκαν, τον εορταστικό τόνο έδιναν οι εντυπωσιακοί φωτισμοί των κτιρίων, η μουσική του σαξοφώνου της Νίκης Κοκκώλη και μία κόκκινη κορδέλα, ενώ τα εμβληματικά φουγάρα της Ελευσίνας, αυτά του εργοστασίου ΤΙΤΑΝ και του πρώην εργοστασίου ΙΡΙΣ φωτίστηκαν στα χρώματα της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας. Τον φωτισμό των φουγάρων, καθώς και του γλυπτού, που καταδύθηκε στον ορίζοντα του ελευσινιακού κόλπου, ανέλαβε η διακεκριμένη σχεδιάστρια φωτισμών Ελευθερία Ντεκώ.
Ειδική μνεία
Στο πλαίσιο της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και σε συνεργασία με τον Δήμο και τη Δημοτική Αρχή, το Υπουργείο Πολιτισμού, την Περιφέρεια Αττικής και με τη συμβολή χορηγών, πέντε χώροι στην πόλη ανακαινίστηκαν και παραδόθηκαν στην πόλη της Ελευσίνας. Συγκεκριμένα: το Σινέ Ελευσίς ανακαινίστηκε με χορηγία της ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΕΤΡΕΛΑΙΑ, οι Αποθήκες του Παλαιού Ελαιουργείου με χορηγία της Εθνικής Τράπεζας, η ΕΛΑΙΟΥΡΓΙΚΗ με χορηγία της εταιρείας ΑΙΓΕΑΣ, το Αναψυκτήριο με χορηγία της εταιρείας Καρπάθιος Α.Ε., το Παλαιό Δημαρχείο με χορηγία της ΜΕΤΡΟΝ Α.Ε.
Η δράση φωτισμού των φουγάρων του ΤΙΤΑΝ και του ΙΡΙΣ πραγματοποιήθηκε με χορηγία του ΤΙΤΑΝ.
Συνεχίζονται μέχρι τον Ιανουάριο
Στο Παλαιό Ελαιουργείο το Μυστήριο 151 A Rave Down Below, μια ομαδική έκθεση σε επιμέλεια Πάνου Γιαννικόπουλου, στον Χώρο Πολιτισμού Λεωνίδας Κανελλόπουλος το Μυστήριο 8 Με το βλέμμα στην Ιαπωνία: Η Επιστροφή της Άνοιξης και άλλες Ιεροτελεστίες της Μετάβασης, μια έκθεση φωτογραφίας του Αντώνη Θεοδωρίδη, σε συνδιοργάνωση της 2023 Ελευσίς με τη Mikiko Kikuta και με την υποστήριξη του EU Japan Fest Committee, καθώς και στο Παλαιό Δημαρχείο η έκθεση της Φωτογραφικής Λέσχης Ελευσίνας με τίτλο “Ημέρες με τη φωτογραφία στην Ελευσίνα”.
Συνεχίζονται μέχρι τον Φεβρουάριο
Στο Παλαιό Ελαιουργείο το Μυστήριο 87 Εγώ το θαλάσσιο ταξίδι, εγώ η κατάληψη της γης της Στεφανίας Στρούζα, καθώς και περισσότερα από 20 έργα στον δημόσιο χώρο που περιμένουν το κοινό να τα ανακαλύψει.
