Το “Motorway 65” της Εύης Καλογηροπούλου, μία συμπαραγωγή της Ελευσίνας 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, διεκδικεί τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ Καννών ανάμεσα σε ακόμα 10 μικρού μήκους ταινίες από όλο τον κόσμο. Η ταινία εμπνέεται τον τίτλο της από τον αυτοκινητόδρομο – γέφυρα της βιομηχανικής ζώνης της περιοχής Ελευσίνας – Ασπροπύργου και αφηγείται τη σχέση δύο αδελφών που ζουν και αλληλεπιδρούν με τις διαφορετικές πολιτισμικές κοινότητες της περιοχής. Από τη μια πλευρά της γέφυρας βρίσκονται οι μετανάστες από τη Μαύρη Θάλασσα από την άλλη μία πληθώρα μεταναστών με διαφορετικά υπόβαθρα που βρίσκονται μεταξύ τους σε ένταση. Αυτή η γεωγραφική και κοινωνική διαίρεση που αντανακλάται και στην αισθητική κουλτούρα της περιοχής, μπερδεύει και τη σχέση των δύο αδελφών.
Η καλλιτέχνις βρέθηκε στην Ελευσίνα ως φιλοξενούμενη του διεθνούς προγράμματος φιλοξενίας ανερχόμενων καλλιτεχνών Initiator που διοργάνωσε η Ελευσίνα 2021 το φθινόπωρο του 2018. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν έξι εικαστικοί καλλιτέχνες από τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ελλάδα και το Κόσοβο, οι οποίοι έζησαν στην Ελευσίνα για έναν μήνα και πειραματίστηκαν πάνω στην εικαστική εγκατάσταση. Η Εύη στο διάστημα αυτό γνωρίστηκε με κοινότητες Ελευσινίων κατοίκων και αθλητών, με τους οποίους συνεργάστηκε στη συνέχεια για την ταινία Motorway 65. Η καλλιτέχνις για τη δημιουργία της ταινίας αξιοποίησε όχι μόνο το χαρακτηριστικό βιομηχανικό σκηνικό της περιοχής αλλά και τις σχέσεις που ανέπτυξε με τους αθλητές του Αθλητικού Συλλόγου Πολεμικών Τεχνών “Ελευσίς”. Στόχος του προγράμματος Initiator ήταν ακριβώς αυτός: να λειτουργήσει ως θερμοκοιτίδα της σύγχρονης τέχνης ενισχύοντας ανερχόμενους καλλιτέχνες στην αρχή της πορείας τους αλλά και να παράξει καλλιτεχνικά έργα με θέμα την πόλη και τους ανθρώπους της.
Σύνοψη
Δύο αδέλφια, η Σίμα και ο Ισαάκ, ζουν και εργάζονται στη γειτονιά μιας ελληνικής βιομηχανικής πόλης που κατοικείται κυρίως από Έλληνες μετανάστες της Μαύρης Θάλασσας και βρίσκεται απέναντι από μια περιοχή που κατοικείται από μετανάστες με διαφορετικό υπόβαθρο. Οι δύο κοινότητες δεν φτάνουν ποτέ μέχρι την άλλη πλευρά που έχει σαν κοινό πέρασμα τη γέφυρα – Αυτοκινητόδρομο 65. Μόνο η Σίμα διασχίζει αυτή τη μικρή απόσταση που προτιμά να περνάει χρόνο στην απέναντι πλευρά και με την καλύτερη της φίλη την Ξένια.
Οι κοινωνικές, φυλετικές και έμφυλες διαφορές πυροδοτούν εχθρότητα και δυσπιστία, που αντικατοπτρίζονται στην τοπική αθλητική σκηνή που βρίσκεται σε άνθηση και την ανταγωνιστική σχέση μεταξύ των αδελφών.
Σημείωμα της Σκηνοθέτιδας
Η ιδέα για την ταινία ήρθε μέσα από μια επίσκεψη σε ένα τοπικό εργοστάσιο πυρομαχικών που έκλεισε πριν από τρία χρόνια στην ελληνική βιομηχανική πόλη του Ασπρόπυργου. Στο δωμάτιο συνελεύσεων των εργαζομένων, υπήρχαν γκράφιτι από γυναίκες της δεκαετίας του ’90 που αγωνίστηκαν για τα εργασιακά τους δικαιώματα. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης μου, ο διευθυντής ασφάλειας του εργοστασίου μου περιέγραψε τη διαδικασία δημιουργίας ενός συστατικού πυρομαχικών με πολλές λεπτομέρειες, ειδική ορολογία και τεχνικούς όρους.
Οι ιστορίες που άκουγα για τις συνεχιζόμενες διαμάχες μεταξύ διαφόρων τοπικών ομάδων συμπλήρωσαν την εμπειρία μου σε αυτό το πολύ ξεχωριστό μέρος και με οδήγησαν εκείνη τη στιγμή στην ανάγκη να δημιουργήσω μια ιστορία που να μιλά για όλα αυτά τα στοιχεία.
Οπτικά, το πιο σημαντικό και δύσκολο έργο μου ήταν η απεικόνιση του ιδιαίτερου βιομηχανικού τοπίου του Ασπροπύργου, ένα μέρος με έντονες πατριαρχικές αποχρώσεις, όπως υπαγορεύει η ίδια η βιομηχανία. Με ενδιέφερε να συλλάβω το γυναικείο στοιχείο σε ένα τόσο δυστοπικό, βιομηχανικό περιβάλλον. Τις δυσκολίες, δηλαδή, που αντιμετωπίζει μια γυναίκα όταν ζει και εργάζεται εκεί, αλλά και τη δύναμη και την αίσθηση της γυναικείας ενδυνάμωσης που προκύπτει μέσα από την εμπειρία τέτοιων δυσμενών συνθηκών. Αφετηρία μου ήταν οι ίδιες οι ιστορίες γυναικών που εργάζονταν σε επιχειρήσεις όπως ήταν το εργοστάσιο πυρομαχικών με τα γκράφιτι (όπου δυστυχώς συνέβεναν εργατικά ατυχήματα με θύματα τις γυναίκες) και οι οποίες αποτέλεσαν και πηγή ενημέρωσης για την πρωταγωνίστρια, τη Sima.
Παράλληλα, συνέλεξα ιστορίες και μαρτυρίες που μιλούσαν για την εχθρότητα διαφόρων εθνοπολιτισμικών ομάδων που συνυπάρχουν στην περιοχή εδώ και χρόνια: από τη μία πλευρά του αυτοκινητόδρομου, η ελληνική κοινότητα της Μαύρης Θάλασσας (Έλληνες που μετανάστευσαν από τη Ρωσία στην Ελλάδα, μερικοί από τους οποίους έχουν εγκατασταθεί στον Ασπρόπυργο) και, από την άλλη, μετανάστες από τα Βαλκάνια, την Ασία και από όλη την Αφρική.
Αυτή η ένταση μεταξύ τους, ένα εξαιρετικά σημαντικό στοιχείο στον ιστό της ταινίας, επανέρχεται μέσω της έντονης παρουσίας αγώνων πολεμικών τεχνών στην περιοχή. Το κικ μποξ και η ελεύθερη πάλη παίζει κυρίαρχο ρόλο στη ζωή των κατοίκων, καθώς δεν έχουν πολλά μέρη όπου μπορούν να συναντηθούν, να διασκεδάσουν και να κοινωνικοποιηθούν.
Σε αυτό το πλούσιο, υπερτοπικό μωσαϊκό ανθρώπων και εμπειριών, η διατήρηση της αυθεντικότητας ήταν σημαντική. Πέρα από τους τρεις κύριους επαγγελματίες ηθοποιούς, οι υπόλοιποι είναι απλοί άνθρωποι που εμφανίζονται ως οι εαυτοί τους και όλοι οι αθλητές της ταινίας είναι πραγματικοί αθλητές τοπικών συλλόγων, για τους οποίους – στην ταινία όπως και στη ζωή – τα αθλήματα έχουν ιδιαίτερη σημασία: λιγότερο ως ένα μέσο απόσπασης της προσοχής και περισσότερο ως μια διέξοδο από αυτό το δυστοπικό τοπίο και ως μια ελπίδα για μια καλύτερη ζωή.
Η θνησιμότητα και το φύλο και η ξενοφοβική βία μπαίνουν στο παιχνίδι καθώς το σώμα αναδύεται ως σύμβολο ενδυνάμωσης, το πιο άμεσο μέσο προστασίας της αίσθησης του εαυτού ιδίως για κοινωνικά περιθωριοποιημένες ομάδες, καθώς επίσης και ως οχυρό ενάντια στις προόδους του καπιταλισμού και τις βίαιες εκδηλώσεις.
ΣΥΝΤΕΛΕΣΤΕΣ
Ηθοποιοί
Έλλη Τρίγγου, Αργύρης Πανταζάρας, Ξένια Ντάνια, Στάθης Παπαδόπουλος, Ουσμάν Μοχάμεντ, Αντρίντ και Αντριάν Σουλί, Πέτρος Μανουηλίδης, Θοδωρής Λεβαντής, Λήδα Δάλλα, Κώστας Τσιούκας, Βαγγέλης Λίγγος και ο Νέγρος του Μοριά.
Σενάριο και Σκηνοθεσία: Εύη Καλογηροπούλου
Παραγωγή από την Εύη Καλογηροπούλου
Εκτελεστικοί παραγωγοί: Χριστίνα Μουμούρη & Μίνα Δέκρη
Διευθύντρια Φωτογραφίας: Χριστίνα Μουμούρη
Ενότητα 2 Δαμιανός Αρωνίδης
Μοντάζ: Χρήστος Γιαννακόπουλος
Ήχος: Γιάννης Αντύπας
Σχεδιαστής ήχου: Mohammed Rowe
Ηχητική μίξη: Κώστας Φυλακτίδης
Χρωματιστής: Δημήτρης Καρτέρης
Πρωτότυπη μουσική: Mohammed Rowe, Νέγρος του Μοριά: Kevin Zans Ansong,
Masla.G: Γιώργος Κιοσές-Τασόπουλος
Σκηνογράφος/Ενδυματολόγος: Μάρλη Αλιφέρη
Μακιγιάζ: Ιωάννα Λυγίζου
Διευθυντής παραγωγής: Ρωμανός Αργυρόπουλος-Ιωάννου
Βοηθός σκηνοθέτη – συνέχεια: Ανδρέας Παπανικόλας
Μια συμπαραγωγή της Ελευσίνας 2021 Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης (Eleusis 2021) και των Marni Films και Ελληνικό Κέντρο Κινηματογράφου.
Με την υποστήριξη του Rosa Luxemburg Stiftung
ΤΕΧΝΙΚΕΣ ΠΡΟΔΙΑΓΡΑΦΕΣ
Διάρκεια: 14:59 min Μορφή: 2K | 1: 2,39 Cinemascope | χρώμα
Διάλογοι: Ελληνική Χώρα: Ελλάδα (2020)
