ΣΑΒΒΑΤΟ 16 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2023
ΑΝΑΨΥΚΤΗΡΙΟ
11:00-15:00
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 156
ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΛΕΥΣΙΝΑ
ΕΛΕΥΣΙΝΑ 2083
Εκπαιδευτικό πρόγραμμα για εφήβους
ΣΥΝΟΨΗ
Το εργαστήριο «Ελευσίνα 2083» στρέφει το βλέμμα του στο μέλλον με αφορμή το παρελθόν. Οι συμμετέχοντες θα περιπλανηθούν στην πόλη φωτογραφίζοντας αρχαιολογικούς χώρους, την Ιερά Οδό, το καραβοστάσιο με τα μεγαλοπρεπή του ναυάγια, καθώς και την αρχιτεκτονική του περασμένου αιώνα, επαναπροσδιορίζοντας την έννοια του μνημείου. Τι αλλαγές έχουν παρατηρήσει με το πέρασμα του χρόνου και πώς φαντάζονται ότι θα είναι τα μνημεία του μέλλοντος; Με αφετηρία τις εικόνες που θα καταγράψουν, καθώς και αντικείμενα που θα συλλέξουν κατά τη διάρκεια της περιήγησης, θα χρησιμοποιήσουν τις τεχνικές του κολάζ και της χαρακτικής για να απεικονίσουν μια ουτοπική φουτουριστική Ελευσίνα. Στη συνέχεια, οι συμμετέχοντες θα επεξεργαστούν ψηφιακά τις εικόνες που δημιούργησαν, προσθέτοντας στοιχεία τυπογραφίας, για να καταλήξουν σε μια σειρά από έντυπα για την αρχαιολογία του μέλλοντος. Η όλη διαδικασία θα καταγραφεί σε ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ.
17:00
ΒΑΣΙΛΙΣΣΑ ΧΩΡΙΣ ΒΑΣIΛΕΙΟ
ASGEIR HELGESTAD
(2018, 95΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η αληθινή ιστορία της σχέσης μεταξύ της Frost, μιας πολικής αρκούδας, και ενός κινηματογραφιστή της άγριας φύσης, που καταγράφει πώς η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη ζωή όλων αυτών που ζουν στο Αρχιπέλαγος Σβάλμπαρτ.
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 149
ΜΕΤΑΒΑΣΗ ΠΡΟΣ ΕΝΑ ΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΟΥΔΕΤΕΡΟ ΜΕΛΛΟΝ
ΜΑΡΙΑ ΛΕΩΝΙΔΑ
(2023, 17΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Τον Μάιο του 2023 μαθητές από επτά χώρες της Ευρώπης συναντήθηκαν στην Ελευσίνα για να λάβουν μέρος σε ένα πρωτότυπο συνέδριο με τίτλο Μυστήριο 149 Μαθητικό Συνέδριο: μετάβαση προς ένα κλιματικά ουδέτερο μέλλον και κύριο στόχο τη μύηση στις διαδικασίες της συμμετοχικής διαβούλευσης και στην εμπειρία των περιβαλλοντικών περιπάτων. Με αυτή την οπτικοακουστική καταγραφή-ντοκουμέντο θυμόμαστε εκείνες τις μέρες γιορτής. Μια συνεργασία της 2023 Ελευσίς με το Κέντρο Ανανεώσιμων Πηγών και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΚΑΠΕ), την Περιβαλλοντική Εκπαίδευση Διευθύνσεων Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Δυτικής Αττικής, Α΄ και Γ΄ Αθήνας, Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης Ανατολικής Θεσσαλονίκης, και το Ανεξάρτητο Ινστιτούτο για Περιβαλλοντικά Θέματα (UfU) της Γερμανίας.
ΣΙΝΕ ΕΛΕΥΣΙΣ
Κεντρική Αίθουσα
15:00-17:00
Masterclass
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΡΑΜΑΓΓΙΩΛΗΣ
«H κινούμενη εικόνα ως αφετηρία δράσεων με κοινωνικό αντίκτυπο»
17:00
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 69 GREEKIES
ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΑΡΑΜΑΓΓΙΩΛΗΣ – DØCUMATISM
Πρεμιέρα
(2023, 90΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η κινηματογραφική αποτύπωση άγνωστων κι αόρατων τόπων, ιστοριών και ηρώων γίνεται η αφετηρία σε ένα πολυμεσικό έργο που ενεργοποιεί καίρια κοινωνικά ζητήματα μέσα από in situ καλλιτεχνικές εκδηλώσεις (εικαστικά, μουσική, χορός, βίντεο) σε δύσκολα προσβάσιμους χώρους, με προβολές και δημόσιες δράσεις που δίνουν βήμα σε ευπαθείς κοινωνικές ομάδες. Πυρήνας του Μυστηρίου 69 Greekies είναι τα παρατημένα και τραυματισμένα αδέσποτα στην ευρύτερη περιοχή του Θριασίου Πεδίου – που είναι εξαιρετικά δημοφιλή για υιοθεσία στο εξωτερικό παρά τις εμφανείς αναπηρίες τους: τα Greekies. Ο όρος παίρνει αλληγορική διάσταση, περιλαμβάνοντας όποιον νιώθει απομονωμένος ή εγκαταλειμμένος. Στη διάρκεια της προετοιμασίας της κινηματογράφησης και της προβολής των ταινιών Greekies δημιουργούνται επιτόπιες δημόσιες δράσεις που ζωντανεύουν αδέσποτους χώρους μέσα από αδέσποτες ταινίες με αδέσποτους ήρωες. Κινηματογραφούνται και δημιουργούν ένα οπτικοακουστικό αρχείο.
Μετά την προβολή των ταινιών θα ακολουθήσει συζήτηση του σκηνοθέτη με την κινηματογραφίστρια και εικαστικό Εύα Στεφανή και τους θεατές και συμμετέχοντες στο έργο.
20:00
ΜΕ ΤΟ ΣΤΑΧΥ ΣΤΗ ΦΑΝΕΛΑ
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΝΑΚΗΣ, ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΡΑΚΟΣ & ΑΝΝΑ ΨΑΡΡΑ
Πρεμιέρα
(2023, 48΄)
ΣΥΝΟΨΗ
«Η ίδρυση του Πανελευσινιακού ήταν μια χειρονομία εξαιρετικής πολιτικής και πολιτιστικής σημασίας μέσα σε ένα συγκρουσιακό κοινωνικό μωσαϊκό. Ο αθλητισμός μετασχηματίζει τις υποβόσκουσες επιθετικότητες σε κάτι άλλο που παράγει χαρά». Τα λόγια αυτά του Μιχαήλ Μαρμαρινού, Γενικού Καλλιτεχνικού Διευθυντή της 2023 Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, συνοψίζουν τον ρόλο που έχει παίξει ο Πανελευσινιακός Αθλητικός Όμιλος στην Ελευσίνα από τη δημιουργία του το 1931 μέχρι σήμερα. Αποτέλεσε έναν σπουδαίο τόπο συνάντησης και ζύμωσης, συλλογικότητας και εκτόνωσης. Αρχικά το ποδόσφαιρο, κι έπειτα ο στίβος και το μπάσκετ, σημάδεψαν τη διαδρομή μιας εργατούπολης που, μέσα σε ενάμιση αιώνα, έχει παραγάγει ιδιότυπα παλίμψηστα και κράματα κοινωνικής, οικονομικής και πολιτικής ιστορίας.
Μέσα από συνεντεύξεις με παλαιότερους και νεότερους αθλητές, παράγοντες και φίλους του Ομίλου, η ταινία παρακολουθεί τη σχέση των συλλόγων του Πανελευσινιακού με το παρελθόν και το παρόν της Ελευσίνας. Και προτείνει ότι ο Πανελευσινιακός έχει πολλά ακόμα να προσφέρει στην πόλη στο μέλλον.
21:00
ΟΙ ΕΛΕΥΣΙΝΙΟΙ
ΦΙΛΙΠΠΟΣ ΚΟΥΤΣΑΦΤΗΣ
(2023, 99΄)
ΣΥΝΟΨΗ
Η νέα ταινία του Φίλιππου Κουτσαφτή είναι ένα κινηματογραφικό μωσαϊκό που επιχειρεί να συναρμολογήσει τη δυναμική προσωπογραφία της Ελευσίνας μέσα από στιγμιότυπα καθημερινού βίου, λοξές ματιές στο ιστορικό παρελθόν της πόλης, από την αρχαιότητα μέχρι και τον 20ό αιώνα, και πρωτίστως μέσα από τις μικροϊστορίες που σταχυολόγησε ο σκηνοθέτης, συλλέγοντας μαρτυρίες κατοίκων για τη ζωή τους στην Ελευσίνα και την ιδιαίτερη σχέση του καθενός με την πόλη. Ώστε η προσωπογραφία της Ελευσίνας προβάλλει ως άθροισμα επιμέρους πορτρέτων και ο όρος «ανθρωπογεωγραφία» λαμβάνει μια σχεδόν κυριολεκτική διάσταση, κατά το ότι η πόλη απαρτίζεται ουσιαστικά από τους πολίτες της, επιφανείς και «ανώνυμους», παλαιότερους και σημερινούς, ζώντες και τεθνεώτες.
Η αρχική βάση για το εγχείρημα αποτελείται από ένα αρχειακό υλικό 100 ωρών περίπου, που το θησαύρισε ο σκηνοθέτης κατά τα γυρίσματα της πρώτης ταινίας για την Ελευσίνα, με τίτλο Αγέλαστος πέτρα, ξεκινώντας από το 1988. Στο υλικό αυτό, που συνιστά έκφραση εντοπιότητας και ταμιευτήρα πολιτισμικής μνήμης, προστίθενται καινούρια στοιχεία, όσα κορφολόγησε ο σκηνοθέτης κατά τον 21ο αιώνα, με μαρτυρίες νεότερων κατοίκων και εικόνες που αποτυπώνουν τις τεκτονικές αλλαγές που επήλθαν στη φυσιογνωμία της Ελευσίνας προϊόντος του χρόνου.
Η δημιουργική διαπλοκή του διαχρονικού με τον συγχρονικό άξονα δίνει τον τόνο σε όλη την ταινία (που διατελεί διαρκώς εν προόδω, όπως και η ίδια η Ελευσίνα), είτε πρόκειται για το μικροσκοπικό επίπεδο, με μαρτυρίες παλαιών και νέων κατοίκων και με εικόνες της καθημερινότητας, είτε για το μακροσκοπικό επίπεδο, με στοχασμούς και στιγμιότυπα που φωτίζουν την πολιτιστική κληρονομιά και την τοπική ιστορία, αλλά και τις εξελίξεις που σταδιακά διαμορφώνουν τον νέο χαρακτήρα της πόλης και επιφέρουν καθοριστικές αλλαγές στις συνθήκες και στον τρόπο ζωής των κατοίκων της.
Με διακριτικό αλλά αισθητό και παραμόνιμο σημείο αναφοράς τα Ελευσίνια Μυστήρια, αξιοποιώντας τις οικουμενικές απολήξεις και τις υπαρξιακές προεκτάσεις τους, ο Φίλιππος Κουτσαφτής επιχειρεί τελικά την αναγωγή και τη μεταγραφή του υλικού του σε έναν οντολογικό ορίζοντα αναφοράς, ώστε η προσωπογραφία της συγκεκριμένης και ιστορικής Ελευσίνας να αποτελεί ταυτόχρονα και προσωπογραφία μιας Ελευσίνας οριακά συμβολικής και οραματικής, μιας πόλης που υπερβαίνει τα γεωγραφικά όρια και αποτελεί πνευματική πρωτεύουσα του ευρωπαϊκού και του εν γένει δυτικού κόσμου.
Χώρος Lounge – Μικρές Οθόνες
20:00-00:00
ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ 1 | ΜΥΣΤΗΡΙΑ: ΕΝΑΣ ΧΡΟΝΟΣ ΣΕ ΜΙΑ ΩΡΑ
ΣΥΝΟΨΗ
Μπορούν να χωρέσουν τα Μυστήρια μίας ολόκληρης χρονιάς σε μία μονάχα οθόνη; Εμφανίζονται –ωμά και άτακτα– τα εξής: Μυστήριο 3 Elefsina Mon Amour, Μυστήριο 16 Together! A Circus Invitation, Μυστήριο 19 Visual Arts Initiator ΙΙΙ – Αλλά μην το πεις σε κανέναν, Μυστήριο 20 Performing Arts Initiator – Αφηγηματική Αρχαιολογία, Μυστήριο 34 Πρόσωπα, Μυστήριο 38 Μουσική των σπιτιών, Μυστήριο 42 Futuring Waters, Μυστήριο 43 Το σχολείο των κυμάτων και των ζιζανίων, Μυστήριο 48 Αστερισμοί, Μυστήριο 57 Ακροβατώντας στην Ελευσίνα – Αναθεωρώντας τα τοπία της Ελευσίνας, Μυστήριο 60 metamorphoSEA, Μυστήριο 62 Νύχτες βραδύτητας – Ομιλίες για τον χρόνο, Μυστήριο 69 Greekies, Μυστήριο 73 Σινεμά Παράδεισος: Βιομηχανίες συνύπαρξης, Μυστήριο 76 Don’t Look Back, Μυστήριο 89 Elefsina by Night, Μυστήριο 91 Magnetic Dance, Μυστήριο 99 The Ark, Μυστήριο 100 Τα Ιερά Τραγούδια, Μυστήριο 106 Χαμομήλι – Διέλευσις, Μυστήριο 109 Το σωματίδιο Higgs, Μυστήριο 113 Μια γιορτή για την αλλαγή του κόσμου, Μυστήριο 114 Everything Open, Μυστήριο 115 Μεγάλα και Μικρά Πλοία, Μυστήριο 118 Ρωγμή, Μυστήριο 119 Humanosphère, Μυστήριο 127 Ερωτευμένα άλογα, Μυστήριο 128 Crows, Μυστήριο 132 Sky Above Elefsina, Μυστήριο 134 Περσεφόνη, το κόκκινο χαλί, Μυστήριο 139 Αποξένωση, Μυστήριο 140 Τυφλός ξεναγός, Μυστήριο 142 Γκρούε έδε Λεψίνα μπούρε, Μυστήριο 154 Live Music Acts, Μυστήριο 166 State of Emergency, Μυστήριο 168 Κινητός Ηλιακός Κινηματογράφος, Μυστήριο 182 Η ΕΛΕΥΣΙΣ της Κυριακής, Μυστήριο 183 ΑΠΟΘΕΡΙ project – Ένα πειραματικό-σύγχρονο πανηγύρι, Μυστήριο 189 Μύθοι και θρύλοι της Ελευσίνας: τα μυστήρια του πηλού, Μυστήριο 200 Μυθολογικοί κήποι, Μυστήριο 299 Πώς θα αλλάξουμε το μυαλό μας για να αλλάξουμε τον κόσμο.
ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ 2 | ΜΥΣΤΕΣ: ΟΙ ΕΛΕΥΣΙΝΙΟΙ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΥΝ
Όλα αυτά τα χρόνια υπήρξαν έργα που περπάτησαν στο Ελευσίνιο και στο ευρύτερο Θριάσιο Πεδίο, ανοίχτηκαν στις τοπικές κοινότητές τους, αντάλλαξαν σκέψεις και ιδέες, δημιουργώντας σταδιακά και σταθερά νέους τελετουργικούς τρόπους αντιμετώπισης της πραγματικότητας. Από το πολύχρωμο μωσαϊκό της Ελευσίνας έως τις αγροτικές κοινότητες του Ασπρόπυργου και τις μεταποιητικές εστίες των Μεγάρων, ένα δίκτυο μυημένων αρχίζει να συστήνεται και να λειτουργεί στη δυτική Αττική. Αυτές είναι μερικές από τις πιο αντιπροσωπευτικές στιγμές της δημιουργίας τους, πάντα πιστές -γι’ αυτό καθοριστικές- στην πραγματοποίηση του καλλιτεχνικού οράματος της 2023 ΕΛΕΥΣΙΣ.
ΜΙΚΡΗ ΟΘΟΝΗ 3 | ΕΚΜΥΣΤΗΡΕΥΣΕΙΣ: ΟΙ ΔΗΜΙΟΥΡΓΟΙ ΣΤΟ ΦΩΣ
Μερικοί από τους πλέον αναγνωρισμένους και καταξιωμένους δημιουργούς της σύγχρονης εποχής ήρθαν στην Ελευσίνα, βίωσαν την ενέργεια του τόπου και παρουσίασαν τα έργα τους σαν εκμυστηρεύσεις αυτής της εμπειρίας. Η τρίτη ενότητα είναι αφιερωμένη στην κατάθεση αυτών των εμπειριών. Στον φακό μιλάνε οι: Πατρίσια Απέργη και οι έξι χορογράφοι της Ακαδημίας Χορογραφίας, Πάνος Γιαννικόπουλος, Κατερίνα Γρέγου, Romeo Castellucci, Ιάννης Ζάννος, Gemma Hanson, Λάμπρος Λιάβας, Γιολάντα Μαρκοπούλου, Ελευθερία Ντεκώ (με την ομάδα χορού Dancetheater), Μαρίνα Φωκίδη, Sasha Waltz & Jochen Sandig, Γιάννης Χουβαρδάς, η ομάδα εικαστικού φωτισμού BeforeLight και οι εικαστικοί καλλιτέχνες του V.A. Initiator ΙΙΙ (Vlad Brâteanu, James Bridle, Αθηνά Κουμπαρούλη, Εσμεράλδα Μομφεράτου, Susan Philipsz, Άγγελος Πλέσσας, Γιώργος Σαπουντζής, Flavia Stagi, Heidi Voet, Alex Wolframm).
ΠΡΩΗΝ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ ΟΡΦΕΑΣ
17:00-21:00
ΜΥΣΤΗΡΙΟ 110 ΟΡΦΕΑΣ
ΕΥΑ ΣΤΕΦΑΝΗ
(Εικαστική εγκατάσταση)
Ένα έργο στη βιτρίνα του παλιού κινηματογράφου Ορφέας, δίπλα στον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας. Μία εξιστόρηση μέσα από σπασμένες εικόνες για τη μετάβαση του ανθρώπου από το σκοτάδι στο φως. Ο άνθρωπος μόνος, μπροστά στο αναπόφευκτο του θανάτου και στο αναπότρεπτο της ζωής. Περιπλανώμενος, πασχίζει να απεγκλωβίσει την ψυχή από την ύλη.
