ΓΕΩΓΡΑΦΙΑ

Με τον όρο «Μεγάλα Δερβένια» εννοούμε την περιοχή ανάμεσα στους ορεινούς όγκους μεταξύ της Θήβας και του Ισθμού της Κορίνθου. Επί Τουρκοκρατίας ο κεντρικός δρόμος που διέσχιζε αυτά τα βουνά, ξεκινούσε από τη Θήβα, περνούσε από το Κριεκούκι, την Κάζα, το Μάζι, τα Παλαιοκούντουρα, το Μελετάκι, την Κλεισούρα Καντηλιού, τον ΄Αγιο Λουκά Μεγαρίδας, τα Μέγαρα και από εκεί, στο Χάνι Δερβένι (νυν Κακιά Σκάλα), τον Αέρα, ψηλότερο σημείο των Γεράνειων Όρεων και κατέληγε στον Ισθμό. Ο έλεγχος της περιοχής ήταν σημαντικός για την επικοινωνία και την αυτοτέλεια μεταξύ Ρούμελης (Στερεάς Ελλάδας) και Μοριά (Πελοποννήσου).

Η λέξη «Δερβένι» προέρχεται από την τούρκικη “ντερβέν» και την περσική «ντερμπέντ». Χρησιμοποιείται ως γεωγραφικός προσδιορισμός περιοχής με στενή διάβαση μεταξύ ορεινών όγκων, πέρασμα που λειτουργεί και ως πύλη εισόδου – εξόδου. Στην ελληνική, αντίστοιχος όρος είναι η λέξη «κλεισούρα».