Την εμπειρία της βιωματικής μάθησης είχαν την ευκαιρία να ζήσουν όσοι παρακολούθησαν τα μαθήματα των δύο προγραμμάτων σπουδών που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του Μυστηρίου 7, Ελεύθερο Πανεπιστήμιο Ελευσίνας – IN SITU. Μέσα από αυτή την εμπειρία, οι συμμετέχοντες ενεπλάκησαν στην μάθηση συνεισφέροντας στην μαθησιακή διαδικασία ενεργά, εφαρμόζοντας τις γνώσεις που απέκτησαν σε ένα πραγματικό περιβάλλον, ενώ παράλληλα ανέπτυξαν κοινωνικές δεξιότητες όπως η επικοινωνία, η ομαδική εργασία και η ενεργή συμμετοχή στην ροή του μαθήματος, αφού περιδιάβαιναν τον τόπο τους.
Η Καλλιόπη Παπαγγελή, Προϊσταμένη Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων και Μουσείων της Εφορείας Αρχαιοτήτων Δυτικής Αττικής, στο πλαίσιο του In Situ μαθήματος «Ιστορική και Πολιτισμική αναδρομή στην Ελευσίνα και την περιοχή από την αρχαιότητα έως σήμερα», έδωσε στους συμμετέχοντες την ευκαιρία να έρθουν σε άμεση επαφή με το αντικείμενο καθώς πραγματοποιήθηκε έξω από τον αρχαιολογικό χώρο της Ελευσίνας.
Στη δράση «Και μια περιήγηση στο θαλάσσιο μέτωπο – Τι βλέπουμε, τι ονειρευόμαστε» της Αθηνάς Μαυρίδου, Ομότιμης Καθηγήτριας Περιβαλλοντικής Μικροβιολογίας Αφυπηρετήσασας Καθηγήτριας ΠΑΔΑ, Επιστημονικής Συνεργάτιδος του Πανεπιστημίου Πατρών, τη συνέχεια της Θεωρητικής της Εισήγησης με τίτλο «Εισαγωγή στη Μικροβιολογία και νομοθεσία των νερών κολύμβησης», δόθηκε η ευκαιρία μέσω της in situ επισκόπησης να αξιολογήσουν ακτές της περιοχής της Ελευσίνας, με βάση τις πληροφορίες που έλαβαν στην θεωρητική εισήγηση.
Με τη σειρά τους Μάρα Αγγελίδου (Ειδική Αστικής Βιωσιμότητας, Γενική Συντονίστρια InCommOn) και η Βίβιαν Δούμπα (Πολεοδόμος Μηχ. – Placemaker, Συντονίστρια τοπικού γραφείου STIPO Greece) στο πλαίσιο του μαθήματος «Κυκλική γειτονιά. Τι; Γιατί; Πώς;» έκαναν ένα βιωματικό εργαστήριο ως case study ανάπλασης γύρω από το στο εργοστάσιο ΙΡΙΣ με την αντίληψη της κυκλικής γειτονιάς όπως φανερώνει και ο τίτλος του μαθήματός τους.
«Ο κήπος – ανάμεσα στη φύση και τον πολιτισμό» ήταν το θέμα του μαθήματος της Αναπληρώτριας Καθηγήτριας Φιλοσοφίας και Θεωρίας της Τέχνης, Αντιπρύτανη Έρενας και Δια Βίου Εκπαίδευσης στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών Φαίης Ζήκα, με την οποία οι συμμετέχοντες επισκέφθηκαν τους κήπους που έχουν δημιουργήσει οι κάτοικοι στις εγκαταλελειμμένες γραμμές του τρένου. Κατά τη διάρκεια της επίσκεψης είχαν την ευκαιρία να μιλήσουν μαζί τους, ενώ η δημιουργία αυτών των κήπων χρησιμοποιήθηκε ως ένα παράδειγμα αυθόρμητης ανάκτησης του δημοσίου χώρου που έχει πέσει πλέον σε αχρηστία.
Ο Δημήτρης Θεοδοσόπουλος, Αγρονόμος- Τοπογράφος Μηχανικός Ε.Μ.Π, Συντονιστής της ομάδας Γεωμυθική- Μέλος Συλλόγου «Ροή- Πολίτες Υπέρ των Ρεμάτων», έκανε αντίστοιχα το δικό του μάθημα με θέμα «Τα ρέματα της Ελευσίνας- Ιχνηλατώντας τις πορείες του νερού στην Ελευσίνα από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα» στην Βλύχα και κατά μήκος του ρέματος Σούρες.
Ένα επίσης χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ομιλία του Νικόλα Καραχάλη, Επίκουρου Καθηγητή Πανεπιστημίου Αιγαίου που πραγματοποιήθηκε στις 6 Οκτωβρίου με θέμα «”Νέος Αστικός Τουρισμός”, πολιτισμός και ποιότητα ζωής: Αναζητώντας μία πιο βιώσιμη και συμπεριληπτική πολιτική τουρισμού στις πόλεις». Στο συγκεκριμένο μάθημα, ο Νικόλας Καραχάλης αναφέρθηκε στο γεγονός πως ενώ ολοένα και μεγαλύτερο μέρος του παγκοσμίου πληθυσμού ταξιδεύει για λόγους αναψυχής σε πόλεις, ο τουρισμός παγκοσμίως συνδέεται με αρνητικές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές πιέσεις και προβλήματα.
Σημειώνεται πως μετά το τέλος του συγκεκριμένου μαθήματος οι συμμετέχοντες παρακολούθησαν το μυστήριο Ε_ΦΥΓΑ (πολυμεσική εγκατάσταση) στο Αναψυκτήριο με τον γενικό καλλιτεχνικό διευθυντή της 2023, Ελευσίς Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης, Μιχαήλ Μαρμαρινό. Ένα άλλο μάθημα το οποίο υποστήριξε τον IN SITU χαρακτήρα ήταν και η διάλεξη του Γιώργου Παυλόπουλου, Πτυχιούχου Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, Ερευνητή Τοπικής Ιστορίας τον Οκτώβριο με θέμα «Η Ελευσίνα μέσα από τα ιστορικά της κτίρια», κατά τη διάρκεια της οποίας μάλιστα πραγματοποιήθηκε και η ανάλογη περιήγηση.
Τέλος, ο Νίκος Μπελαβίλας, Καθηγητής ΕΜΠ, Διευθυντής Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος, στο πλαίσιο του μαθήματος «Από τα σαπωνοποιεία και τα ρετσινάδικα στα πετροχημικά και τις μεταλλουργίες. Ανασκόπηση της βιομηχανικής εξέλιξης στην Ελευσίνα και το Θριάσιο τον 19ο και 20ό αιώνα», πραγματοποίησε περιήγηση που ξεκίνησε από το στο Παλαιό Ελαιουργείο και κατέληξε στο εργοστασιο «Κρόνος»με ενδιάμεσες στάσεις σε σημαντικά σημεία τα βιομηχανικής ιστορίας της πόλης.
Η έννοια και η σημασία των In Situ μαθημάτων
Η έκφραση στα λατινικά in situ είναι ένα επίρρημα που μεταφράζεται στα ελληνικά ως «επί τόπου», ή «εντός τόπου», ή «στη θέση», και σημαίνει κάτι που διεξάγεται ή συμβαίνει τοπικά στη φυσική ή την αρχική θέση, ή σε συγκεκριμένο χώρο, ή στο ύπαιθρο. Η αντίθετη έκφραση από το in situ είναι ex situ (εκτός τόπου). Σύμφωνα με βιβλιογραφικά δεδομένα, η έκφραση in situ χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1740. Αναφορικά με την εκπαιδευτική διαδικασία η έκφραση in situ αφορά σε μια διάλεξη, παρουσίαση ή μελέτη στην αρχική θέση ενδιαφέροντος, π.χ. σε μια περιοχή με μεσογειακή χλωρίδα, σε αρχαιολογικό χώρο, σε παράκτια περιοχή, ή σε βιομηχανική εγκατάσταση, αντί της διεξαγωγής σε άλλο τόπο, συνήθως σε μια κλειστή αίθουσα ή κάποιο αμφιθέατρο.
Η έννοια του in situ, θα μπορούσε επίσης να αποδοθεί ως «επι του πεδίου» , αφήνοντας ελεύθερο τον συνειρμό να φτάσει έως ‘επι του πεδίου της μάχης’. Διότι με αυτή την έννοια, το in situ αντανακλά απ ευθείας τον τόπο και το σημείο όπου ολοι οι παράγοντες επιρροής και κρίσης είναι ακόμα εκεί , ώμοι, άμεσοι και παρόντες να οδηγήσουν την πληροφορία κατ’ ευθείαν στο βίωμα και το βάθος του.
Σε πολλά Πανεπιστήμια της Ελλάδας και του εξωτερικού, γίνονται in situ μαθήματα, εκπαιδευτικές επισκέψεις και εκδρομές που κυρίως σχετίζονται με θέματα περιβάλλοντος, οικολογίας, βιολογίας, γεωλογίας, υγείας, βιομηχανίας, αρχιτεκτονικής, αρχαιολογίας, εικαστικών τεχνών, κ.ά. Επίσης, κατά την in situ εκπαιδευτική διαδικασία, όπου λαμβάνονται υπόψη οι εποχικές κλιματικές παράμετροι, αναδύονται και αναδεικνύονται τα αλληλοεπιδρώντα χαρακτηριστικά του χώρου και του κοινού.
